I - KONU

… Belediye Başkanlığı’nın 29.03.2021 tarih ve 13723 sayılı yazısından özetle; adı geçen idare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre ihale edilerek, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre 25/07/2015 tarihinde anahtar teslim götürü bedel sözleşmeye bağlanan “… ve Pansiyon Yapım İşi”nde, işe ait Sözleşmenin 12/03/2020 tarihinde fesh edildiği, tasfiye kesin hesap çalışmaları sırasında tasfiye kesin hesabı ve kesin hakedişinin hazırlanması sırasında yüklenici ile idaresi arasında oluşan anlaşmazlığın karara bağlanmasıdır.

II - İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatları çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuş olup, anlaşmazlık konularına ilişkin tarafların görüş ve değerlendirmeleri aşağıda belirtildiği şekildedir.

İdaresinin görüş ve değerlendirmesi;

Fesih kesin hesabında, yerinde yapılan ve yapılmayan tüm imalatların metrajlarının belirlendiğine,

Belirlenmiş olan metrajlara idare ve diğer idarelerdeki fiyatlar (2020 yılı Birim Fiyatları) ile özel pozlara ait piyasa fiyatları (Ticaret Odasından alınan fiyatlar)’nın uygulandığı, işin yapılan ve yapılmayan kısımları için belirlenen bu fiyatlar esas alınarak fesih kesin hakediş raporunun düzenlendiğine,

İlişkin bulunmaktadır.

Yüklenicinin görüş ve talebi ise;

İhaleye konu işin metrajlarının çıkarılıp bulunan yaklaşık maliyete oranı ile inşaat ilerleme yüzdesinin bulunması,

Bulunan ilerleme yüzdesiyle de sözleşme bedelinin çarpımı sonucu toplam hakediş bedelinin tespit edilmesi ve daha önce ödenen hakediş tutarının çıkarılması suretiyle kesin hakediş tutarının belirlenmesi gerektiği,

Yönündedir.

Tarafların görüş, talep ve değerlendirmeleri bu şekilde belirtildikten sonra konunun inceleme ve değerlendirmesine geçilmiştir.

Öncelikle yaklaşık maliyetin ihale öncesi idaresi tarafından hazırlanan ve gizliliği olan bir belge olduğu, yüklenicinin bu belgelerden bilgi sahibi olmasının hukuken mümkün olmadığı, dolayısıyla yaklaşık maliyetin sözleşmesi ve ekleri gibi yükleniciyi bağlayıcı bir yönünün bulunmadığı bu itibarla ihale dokümanı arasında yer almayan yaklaşık maliyet hesap cetvelinin anlaşmazlıkların çözümünde başvurulacak bir doküman olmadığı hususunun hatırlatılmasında fayda mütalaa edilmektedir.

İşe ait Sözleşmenin “Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 14 üncü maddesinde;

“… Fiyat farkı hesaplanmayacaktır. …” ,

Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin “Sözleşmenin feshi ve tasfiye durumları” başlıklı 47 nci maddesinde;

“… (17) Gerek sözleşmenin feshedilmesi, gerekse tasfiye halinde kesin hesabın yapılabilmesi için işlerin ve ihzaratın ölçülebilir duruma getirilmesi, teknik zorunluluklar nedeniyle veya yapılmış iş kısımlarının korunmasını sağlamak üzere işlerin belli bir aşamaya kadar yapılması gerekiyorsa, bu husus ayrıntılı olarak tasfiye geçici kabul tutanağında veya sözleşmenin feshedilmesi hali için “Durum Tespit Tutanağı”nda belirtilir. İdare, belirli bir süre vererek bu işlerin yapılmasını yükleniciden isteyebilir. Yüklenici bu hususları yerine getirmediği takdirde idare, bu belirli işleri yüklenici hesabına yapar veya yaptırır. Bu işlerin yaptırılması bedeli, sözleşmeye göre yükleniciye ödenecek bedelden fazla olursa aradaki fark yüklenicinin alacaklarından düşülür, alacağı kalmamışsa tasfiye halinde teminatından kesilir, fesih halinde ise genel hükümlere göre işlem yapılarak yükleniciden ayrıca tahsil edilir.

(18) Sözleşmenin feshedilmesinden veya tasfiyesinden sonra “hesap kesme hakedişi” idarece belirlenecek bir süre içinde yüklenici ile birlikte 40 ıncı maddesindeki esaslara göre yapılır. Yüklenici gelmediği veya yetkili bir vekil göndermediği takdirde, idare bu hakedişi tek taraflı olarak yapar ve yüklenicinin bu hususta hiç bir itiraz hakkı olamaz. …”

Hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere; sözleşmenin feshi veya tasfiyesinden sonra hesap kesme hakedişinin düzenlenmesinde, aynı şartnamenin “Kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesi” başlıklı 40 ıncı maddesine atıf yapılması nedeniyle, fesih veya tasfiye sonrası hesap kesme hakedişlerinin aynı yöntem ve esaslara tabi olduğu görülmektedir.

Bu hükümlere göre; kesin hesap ve kesin hakediş idare ve yüklenici ile birlikte yapılmalı ve “hesap kesme hakedişi”, tasfiye onay tarihinde yüklenici tarafından gerçekleştirilen ölçülebilir imalatların tespitine dayandırılmalı ve bütün bu tespitler, işe ait sözleşme ve eki ihale dokümanlarındaki şartlar değiştirilmeden yapılmalıdır.

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerin tasfiye kesin hesabı ve kesin hakedişinin hazırlanması sırasında yapılan işin; işe göre gerçekleşme oranının nasıl tespit edileceği önemli bir husustur. 4735 sayılı Kanun’un “İlkeler” başlıklı 4 üncü maddesinde yer alan “Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensiplere aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur” hükmü gereği, bu oranın tespitinde, tarafların hakları ve yükümlülükleri göz önünde bulundurularak öncelikle akdedilen sözleşme ve eklerindeki esaslar dayanak alınmalıdır.

Sözleşmesine göre iş artışı yapılan ve fiyat farkı hesaplanmayacağına dair hüküm bulunan bu işte; sözleşme ve eki ihale dokümanları olan, uygulama projeleri, mahal listesi, özel teknik şartnameler, varsa açıklamalar ve diğer ekler esas alınarak,

Yerinde fiilen yapılan iş kalemi miktarı/metrajları ile yapılmayan iş kalemi miktarı/metrajlarının tespit edilmesi, diğer taraftan, bu iş kalemlerine itibari birim fiyatlar belirlenmesi, bu fiyatların mümkünse ihale tarihi itibarıyla belirlenmesi, bu mümkün değilse fesih onay tarihindeki fiyatlar üzerinden belirleme yapılması, yapılan iş kalemlerinin miktarları ile fiyatları çarpılarak bulunacak toplam bedelin, sözleşme kapsamındaki tüm iş kalemlerinin (yapılan- yapılmayan) miktarları ile fiyatları çarpılarak bulunacak toplam bedele oranlanması suretiyle feshedilen işe ait (iş artışı kapsamındaki iş kalemleri hariç) gerçekleşme oranının belirlenmesi,

Belirlenen gerçekleşme oranı ile sözleşme bedelinin çarpımı sonucu elde edilen tutara, idaresince uygulama ayı birim fiyatları ile belirlenen ve yapılmış olan iş artışı kapsamındaki iş kalemleri tutarı ilave edilmek suretiyle yapılan iş kalemlerine karşılık ödenecek gerçek bedelin hesaplanabileceği ve bu bedelin hesap kesme hakedişine yansıtılması suretiyle tasfiye kesin hesabının yapılabileceği,

Değerlendirilmektedir.

III - KARAR

Konu, yukarıda belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre “… Hatip Lisesi ve Pansiyon Yapım İşi”nde;

Yerinde fiilen yapılan iş kalemi miktarı/metrajları ile yapılmayan iş kalemi miktarı/metrajlarının tespit edilmesi, diğer taraftan, bu iş kalemlerine itibari birim fiyatlar belirlenmesi, bu fiyatların mümkünse ihale tarihi itibarıyla belirlenmesi, bu mümkün değilse fesih onay tarihindeki fiyatlar üzerinden belirleme yapılması, yapılan iş kalemlerinin miktarları ile fiyatları çarpılarak bulunacak toplam bedelin, sözleşme kapsamındaki tüm iş kalemlerinin (yapılan- yapılmayan) miktarları ile fiyatları çarpılarak bulunacak toplam bedele oranlanması suretiyle feshedilen işe ait (iş artışı kapsamındaki iş kalemleri hariç) gerçekleşme oranının belirlenmesine,

Belirlenen gerçekleşme oranı ile sözleşme bedelinin çarpımı sonucu elde edilen tutara, idaresince uygulama ayı birim fiyatları ile belirlenen ve yapılmış olan iş artışı kapsamındaki iş kalemleri tutarı ilave edilmek suretiyle yapılan iş kalemlerine karşılık ödenecek gerçek bedelin hesaplanabileceği ve bu bedelin hesap kesme hakedişine yansıtılması suretiyle tasfiye kesin hesabının yapılabileceğine,

05/01/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun EK 1 ve EK 2 nci maddelerine istinaden, 28/05/2021 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.

(Yüksek Fen Kurulunun 28.05.2021 tarih ve 2021/117 sayılı kararı)