2023/1134681 İhale Kayıt Numaralı “01/01/2024-31/12/2024 Tarihleri Arasında 6 Adet 29 Kişilik, 26 Adet 19 Kişilik Olmak Üzere Toplam 32 Adet Servis Aracı ve 4 Adet Hizmet Aracı ve 5 Adet Sürücüyle Araç Kiralama Hizmeti Alımı” İhalesi

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdarece hazırlanan Sürücülü Araç Kiralama Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nin “Hizmet Araçlarında Aranan Özellikler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1. İdare emrine tahsis edilecek hizmet aracı sayısı toplam 4 (dört)  adettir. Hizmet araçlarının sayısı ve nitelikleri aşağıda belirtilmiştir: 4 (dört) adet binek araç; en az 2023 model ve üzeri sedan modeli, motor hacmi maksimum 1600 cc., benzinli motor, otomatik vites, maksimum güç 132 hp (dın), bagaj hacmi 471 litre, araçların kilometreleri en fazla 30.000 (otuz bin) olmalıdır.” düzenlemelerinin yer aldığı,

Ayrıca, tasarruf tedbirleri kapsamında 30.06.2021 tarihli ve 31527 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde; “Hizmet suretiyle edinilecek taşıtlarda model yılı yeni araçlar yerine, ekonomik olması durumunda, binek ve station vagon cinsi taşıtlarda 10 yaşını, diğer taşıtlarda 15 yaşını doldurmamış olmak kaydıyla model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecektir.” hükmünün yer aldığı,

Söz konusu Genelge ve Sürücülü Araç Kiralama Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nde yer alan mevcut düzenlemeler bir bütün olarak birlikte değerlendirildiği takdirde işin yürütülmesinde kullanılacak olan araçların teknik özelliklerinin fazlasıyla detaylı, net tanımlamalara ve açıklamalara yer verilerek düzenlendiği, araçlar için yüksek model yılı ve kilometre şartı getirilmesine yönelik mevcut düzenlemelerin ihaleye katılımı zorlaştırıcı, rekabeti engelleyici ve fırsat eşitliğini engelleyici nitelikte olduğu, ayrıca yüksek model yılı şartı getirilmesinin tasarruf tedbirleri kapsamında yayımlanan genelge kapsamında yer alan düzenlenmeye de aykırı olduğu, bu itibarla tüm bu özelliklerin ve detayların bir arada istenilmesine yönelik mevcut düzenlemelerin mevzuata aykırı olduğu,

2) Sözleşme Tasarısı’nın 16’ncı maddesinde ye alan düzenlemelerin Tip Sözleşme Tasarısı’nın dip notunda yer alan düzenlemelere ve mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenmediği, özel aykırılık hallerine ilişkin uygulanacak ceza oranları ve tutarları, özel aykırılık sayıları, özel aykırılık halleri ve sözleşme feshine yönelik mevcut düzenlemelerdeki belirsizliklerin tereddüt yarattığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur...” hükmü,

Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale  konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.

İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.

Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik  düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir.

Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik Şartname” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur.

(2) Teknik şartnamede, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamede teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.

(3) Teknik şartnamenin idare tarafından hazırlanması esastır. Ancak, işin özelliğinin gerektirdiği hallerde ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla teknik şartname, Kanun hükümlerine uygun olarak danışmanlık hizmet sunucularına hazırlattırılabilir.

(4) Teknik şartnamede ihale konusu işte kullanılacak makine, malzeme ve ekipmanın kullanım kılavuzlarına yönelik düzenleme yapılabilir.” hükmü yer almaktadır.

30.06.2021 tarihli ve 31527 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde “Taşıtlar, kullanım süresi ve maliyet analizleri dikkate alınarak en ekonomik yöntemle edinilecektir. Hizmet aracı olarak edinilecek taşıtlarda baz veya standart donanımlı, binek ve station wagon cinsi taşıtlarda 1600 cc ve altındaki motor hacimli, işletme maliyetleri düşük ve ekonomik olan taşıtlar tercih edilecektir. Ayrıca hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtlarda model yılı yeni araçlar yerine ekonomik olması durumunda binek ve station wagon cinsi taşıtlarda 10 yaşını, diğer taşıtlarda 15 yaşını doldurmamış olmak kaydıyla model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecektir.” açıklaması bulunmaktadır.

…

Sürücülü Araç Kiralama Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nin “Hizmet Araçlarında Aranan Özellikler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1. İdare emrine tahsis edilecek hizmet aracı sayısı toplam 4 (dört)  adettir. Hizmet araçlarının sayısı ve nitelikleri aşağıda belirtilmiştir:

4 (Dört) adet Binek Araç;

En az 2023 model ve üzeri sedan modeli, Motor hacmi maksimum 1600 cc.,Benzinli motor, otomatik vites,Maksimum güç 132 HP(DIN), Bagaj hacmi 471 litre,Araçların kilometreleri en fazla 30.000 (Otuz bin) olmalıdır,…”

düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “2023/1134681 İhale Kayıt Numaralı 01/01/2024-31/12/2024 Tarihleri Arasında 6 Adet 29 Kişilik, 26 Adet 19 Kişilik Olmak Üzere Toplam 32 Adet Servis Aracı ve 4 Adet Hizmet Aracı ve 5 Adet Sürücüyle Araç Kiralama Hizmeti Alımı İhalesi” olduğu, bahse konu ihalenin 21.11.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirildiği, ihalede 16 adet ihale dokümanının EKAP üzerinden indirildiği, 28.11.2023 tarihli ihale komisyonu kararına göre ihaleye 10 isteklinin teklif verdiği, bu isteklilerden Ufuk Tur. Taş. Tic. Ltd. Şti. ile Huser Seyahat Tur. Taş. Tic. Ltd. Şti.nin sunmuş olduğu geçici teminat mektupları mevzuata uygun olmadığı, Gü-Çan Turizm Taşımacılık Otomotiv Gıda Ticaret İnşaat ve Sanayi Limited Şirketi ile Ac Turizm Taşı. İnş ve San Tic. Ltd. Şti.nin İdari Şartname’nin 5.1.f bendi ile Teknik Şartname’nin 3.7’nci maddelerinde belirtilen hizmette kullanılacak olan araçların özelliklerini gösteren listede binek araçların marka, model serisi, modeli, kasko değeri ve motor hacmi bilgileri net şekilde yazılmadığı, Temsan İzolasyon Yalıtım Makina Endüstri Turizm Taşımacılık İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin ise beyan edilen binek araçların T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Türkiye’de üretilen motorlu araç 2023 yılı yerli katkı oranları listesinde yer almadığı için değerlendirme dışı bırakıldıkları, ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi Elanur Turizm Nakliyat İnş. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, Halim Taşımacılık Eğitim Öğretim Turizm İnşaat Petrol San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.

Şikâyete konu edilen Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde, idare emrine tahsis edilecek hizmet aracı sayısının 4 (dört)  adet olduğu, araçların en az 2023 model ve üzeri sedan model, motor hacminin maksimum 1600 cc., motorun benzinli, otomatik vites, maksimum gücün 132 hp, bagaj hacminin 471 litre ve araçların kilometrelerinin en fazla 30.000 (otuz bin) olması gerektiği yönünde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamasının zorunlu olduğu, bu bağlamda teknik kriterlerin idarenin ihtiyaçları doğrultusunda belirleneceğinin aşikâr olduğu ve idarelerin gereksinimlerini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler doğrultusunda belirlemekle yükümlü olduğu anlaşılmaktadır.

İlgili mevzuat hükümleri ile başvuruya konu doküman düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde, söz konusu araçların teknik özelliklerine ilişkin ihale dokümanı düzenlemelerinin idarenin ihtiyacı kapsamında belirlenebileceği, idarelerin ihaleye konu edilen ihtiyacını tespit etmesi noktasında kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun şekilde kullanması şartıyla takdir yetkisinin bulunduğu, ayrıca idarenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesi gereği ihtiyaçlarını uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu olduğu ve ihtiyacı olan hususların tespiti noktasında da belli bir serbestiye sahip olduğu, ancak yapılacak düzenlemelerin ihaleye katılımı daraltmaması gerektiği anlaşılmış olup, bu çerçevede yapılan incelemede, şikâyete konu ihalede işin süresinin (01.01.2024-31.12.2024 (250 iş günü)) olduğu, hizmet araçlarının 2023 model ve üzeri sedan model, araçların kilometrelerinin en fazla 30.000 (otuz bin) kilometre olması gerektiği yönündeki sınırlamaları içeren düzenlemeler ile birlikte motor hacmi ve gücü için azami değerlerin düzenlenmesine karşın bagaj hacminin spesifik bir değer olarak (471 litre) belirtildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde bahse konu düzenlemelerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesi çerçevesinde ihaleye katılımı kısıtlayıcı nitelikte olduğu ve sağlıklı teklif verilmesini engellediği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

…

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

…

(Kamu İhale Kurulunun 27.12.2023 tarih ve 2023/UH.II-1595 sayılı kararı)