I - KONU
… İnşaat ve Emlak Daire Başkanlığı’nın 07/04/2021 tarihli ve E.23484240 sayılı yazısı ve eklerinden özetle; adı geçen idare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre 16/04/2020 tarihinde ihale edilerek, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre 30/10/2020 tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan “… Hizmet Binası Yapım İşi”nde, kazı imalatında fiili durum ile ihale dokümanlarında belirtilen zemin cinsinin farklı olması sebebiyle zemin klasının yeniden tespit edilip edilemeyeceği...
II - İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatı çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuş olup, anlaşmazlık konularına ilişkin tarafların görüş ve değerlendirmeleri aşağıda belirtildiği şekildedir.
1- Zemin cinsinin farklı olması sebebiyle zemin klasının yeniden tespit edilip edilemeyeceği ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Zemin etüt raporunda zemin klasının %15’inin kaya olarak belirlendiği, ancak fiili durumda arazinin tamamına yakınının kaya olduğu, kırıcı ile kaya kırdığı, dolayısıyla kazı klasının bu duruma göre tespit edilerek kazı bedelinin ödenmesi gerektiği yönündedir.
İdaresinin görüş ve değerlendirmesi;
İhale dokümanında yer alan zemin etüt raporuna göre toplam kazı miktarının %15 kırıcı ile yapılan kazı imalatının sözleşme bedeline dahil olduğu, bu oranın üzerinde görülen kaya kırımlarının iş artışına tabi tutulabileceği belirtilmektedir.
…
Öncelikle taraflar arasındaki yazışmalarda, sözleşme uygulamalarına yönelik olarak başka bir iş için verilmiş olan Yüksek Fen Kurulu kararına atfen ifadelerin yer aldığı görülmektedir. Daha önce Yüksek Fen Kurulunca başka işlerle ilgili verilmiş olan görüş ve kararlar; ait oldukları işin şartlarına, sözleşmesi ve ekleri ile ilgili mevzuatında yer alan hükümlere göre düzenlenmiştir. Bu görüş ve kararların şartları ve içeriği birbirleri ile aynı şartları taşımayan başka işler için emsal gösterilmesinin her zaman doğru sonuç vermeyebileceğinin hatırlatılmasında yarar görülmektedir.
İşe ait Sözleşmenin "Sözleşmenin türü ve bedeli" başlıklı 6 ncı maddesinde;
"6.1. Bu sözleşme anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olup, ihale dokümanında yer
alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamı için
yüklenici tarafından teklif edilen toplam bedel üzerinden akdedilmiştir.
6.2. Yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel esas alınır. ",
Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Geçici hakediş raporları” başlıklı 39 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında;
“Anahtar teslimi götürü bedel esasına göre yapılan işlerin bedelleri, ihale dokümanında ön görülen ilerleme yüzdeleri üzerinden sözleşmesinde ve eklerinde yazılı esaslara göre ödenir”,
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun;
“Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9 uncu maddesinde;
“Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.”,
“Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı” başlıklı 61 inci maddesinde
“Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; ihale süreci ile ilgili bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve malî yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgelerle işin yaklaşık maliyetini ifşa edemezler, …”,
Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesi (4) üncü fıkrasında;
“(4) İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir. Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek zorundadır. Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır.”,
Hükümleri bulunmaktadır.
Bu hükümlerden;
Anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen bir işte, yüklenicinin teklifini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamı için verdiği, projesi içerisinde yer alan bütün imalatların yüklenicisi tarafından fen ve sanat kurallarına uygun ve yürürlükteki mevzuata göre kullanıma hazır bir şekilde idareye sunulması gerektiği, bunun temini için de idareler tarafından ihale dokümanları arasında yer alan uygulama projeleri ile bunlara dayalı olan mahal listelerinin, varsa teknik şartnamenin eksiksiz bir şekilde ve birbirleri ile uyumlu olarak hazırlanmasının mevzuatı gereği olduğu,
Yaklaşık maliyet hesap cetvelinin, ihale öncesinde idare tarafından hazırlanan ve isteklilerin hukuken bilgi sahibi olması mümkün olmayan gizli bir belge olduğu, anahtar teslimi götürü bedel işlerde; isteklilerin, tekliflerini yaklaşık maliyete göre değil, 4735 sayılı Kamu İhaleleri Kanunu’nun “Sözleşme türleri” başlıklı 6 ncı maddesinde belirtildiği üzere uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak verdikleri hususları birlikte göz önünde bulundurulduğunda, yaklaşık maliyetin ihale dokümanı gibi yükleniciyi bağlayıcı bir yönünün olmadığı, yüklenicinin, ihale dokümanı olmayan yaklaşık maliyetteki iş kalemleri ve/veya miktarlarından sorumlu tutulmasının sözleşme hükümlerine ve mevzuatına uygun olmadığı,
Anahtar teslimi götürü bedel yapım işinde; idare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb. teknik belgelerde değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak gerekli değişiklikleri yapmaya yetkili bulunduğu,
Hususları açıktır.
1- Zemin cinsinin farklı olması sebebiyle zemin klasının yeniden tespit edilip edilemeyeceği ile ilgili olarak;
İdaresi tarafından gönderilen bilgi ve belgeler ile ihaleye esas olduğu belirtilen CD incelendiğinde;
İhale dokümanları içerisinde yer alan;
İksa projesinin “Genel notlar” bölümünde;
“…
- Zemin Koşulları
“Zemin Etüd raporu bu projenin ayrılmaz parçasıdır, imalat esnasında zemin bilgileri etüd raporunu doğrulamazsa uzman mühendis tarafından proje üzerinde değişiklik yapılabilir. …”,
“Zemin ve temel etüd raporu”nda;
“…
Sonuç ve Öneriler
…
- İnceleme alanında bitkisel dolgu birimlerde toprak nitelikte kazı klası, Az kumlu killi çakıl niteliğindeki birimlerde küskü nitelikte kazı klası, kireç taşı birimlerde kaya nitelikte kazı klası öngörülmüştür.
- İnceleme alanı için genel olarak %10 toprak, %75 küskü kazı, %15 kaya kazı klası öngörülmektedir. İnceleme alanına ait makine el oranı ise %10 elle, %75 Makine, %15 kırıcı kazı klası uygun görülmüştür. …”,
“İnşaat Teknik Şartnamesi”nde;
“…
Bölüm 2: Saha İşleri
2A - Binalar için toprak işleri
…
Kaya hafriyatı
Kazı esnasında kayaya rastlanması durumunda, kazı ile ilgili iş kalemlerine dahil edildiği için kayada yapılan hafriyat için ilave ödeme yapılmayacaktır. Kaya kazılarında uygun makinalar kullanılacak, ancak bu iş için patlayıcı kullanılmasına izin verilmeyecektir.”,
Düzenlemeleri yer almaktadır.
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında ihale edilen işlerde, isteklilerin ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak tekliflerini işin tamamı için verdikleri, sözleşmenin toplam bedel üzerinden akdedildiği, yapılacak işlerin bedellerinin, yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel esas alınarak ihale dokümanlarında ön görülen ilerleme yüzdeleri dikkate alınarak ödenmesinin öngörüldüğü,
Bu nedenle, anahtar teslimi götürü bedel bir işte, uygulama projesi ve mahal listesinde yer alan herhangi bir imalat kaleminin, teklif birim fiyatlı bir imalat gibi düşünülerek, o imalatın meydana getirilmesinde yapılan işlerin bedellerinin ayrı ayrı değerlendirilmesinin, sözleşme ve ekleri hükümlerine göre mümkün olmadığı, böyle bir değerlendirmenin “anahtar teslimi götürü bedel” sözleşme esasına aykırı olduğu bilinen bir husustur.
İşe ait sözleşmenin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olduğu, birim fiyat sözleşmelerde olduğu gibi ödemelerin birim fiyatlar üzerinden yapılmasının söz konusu olamayacağı, ihale dokümanı teknik şartnamelerde iş kalemi birim fiyat tariflerine yer verilmesinin imalatların birim fiyatı olarak kabul edilmesi anlamını taşımadığı ve anahtar teslimi götürü bedel sözleşme ve mevzuatına uygun olmadığı hususu yoruma mahal bırakmayacak şekilde açıktır.
Zemin etüd raporlarının sağlıklı olarak hazırlanması ile kontrol ve denetiminin idaresinin sorumluluğunda olduğu, zemin etüd raporunda klas tespitlerinin yapıldığı ve bu zemin etüd raporu sonucuna göre projelendirilen fore kazık imalatlarının yapıldığının görüldüğü hususları dikkate alındığında, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işlerinde, proje değişikliği yapılmadan iş artışı/eksilişinden bahsedilemeyeceği, dolayısıyla anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında yapılan kazı imalatlarında, zemin cinsine dayalı olarak sözleşme bedelinin dışında ilave bir bedelin ödenemeyeceği değerlendirilmektedir.
…
III - KARAR
Konu, yukarıda belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre “… SGM Hizmet Binası Yapım İşi””nde,
1- Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında yapılan kazı imalatlarında, zemin cinsine dayalı olarak sözleşme bedelinin dışında ilave bir bedelin ödenemeyeceğine,
Yorum Bırak