YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı "16 Adet Şoförsüz Aracın Kiralanması" ihalesinde kendisiyle 17/11/2020 tarihinde sözleşme imzalanan davacının, mücbir sebep hâlleri dışında usulüne göre ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 26. maddesi uyarınca bir yıl süreyle ihalelere katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 28/04/2021 tarih ve 31478 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı "16 Adet Şoförsüz Araç Kiralanması Alımı" ihalesinin davacının uhdesinde kaldığı ve kendisiyle 17/11/2020 tarihinde sözleşme imzalandığı, davacının sözleşme hükümleri gereği 01/01/2021 tarihinde işe başlaması gerekirken 17/12/2020 tarihli yazısı ile sözleşme konusu araçlardan 11 tanesinin pandemi koşulları nedeniyle temin edilemediğini beyan ederek herhangi bir cezai işlem uygulanmamak koşuluyla temin edilen araçlarla işe başlamayı, aksi takdirde sözleşmenin 28. maddesi gereğince mücbir sebep nedeniyle sözleşmenin feshini talep ettiği, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Kırka Bor İşletme Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıya sözleşme hükümleri doğrultusunda işin yerine getirilmesi için her türlü tedbirin alınması gerektiği hususunun bildirildiği, 31/12/2020 tarihli fesih ihtarı ile davacı şirket tarafından sözleşmenin 28. maddesi gereğince mücbir sebep nedeniyle sözleşmenin tek taraflı olarak feshedildiğinin davalı idareye bildirildiği, 01/01/2021 tarihinde davacı tarafından işe başlanmaması üzerine, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Kırka Bor İşletme Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıdan 10 gün içerisinde sözleşme kapsamında çalışacak araçların sözleşme ve eklerine uygun olacak şekilde eksiksiz olarak Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Kırka Bor İşletme Müdürlüğüne teslim edilmesinin istendiği, aksi takdirde idarece sözleşmeden kaynaklı her türlü cezai şartı uygulama hakkı saklı kalmak kaydıyla sözleşmenin feshi işlemlerinin başlatılacağı hususunun ihtar edildiği, akabinde … tarih ve … sayılı makam oluru ile sözleşmenin feshedildiği, davacı şirket hakkında … tarihli ve … sayılı olur ile 4735 sayılı Kanun'un 26. maddesi hükmü gereğince 1 yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına karar verildiği, bu kararın 28/04/2021 tarih ve 31468 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanması üzerine de bakılan davanın açıldığı;

Davacı tarafından idareye sunulan 17/12/2020 tarihli dilekçe ile sözleşme kapsamında temin edilmesi gereken 16 adet araçtan 2 adet dizel otomobil ve 3 adet dizel minibüsün temin edildiği ve kalan 11 adet 4x4 pick-up (kamyonet) temininin ''Dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Covid-19 pandemisinden kaynaklanan mücbir sebepten dolayı mümkün olmadığı'' gerekçesiyle ihale sözleşmesinin 28. maddesi gereği cezasız feshedilmesinin talep edildiği, dilekçe ekinde … bayisi … Otomotiv A.Ş. firmasının 16/12/2020 tarihli yazısına yer verildiği, davalı idarece Teknik Şartname'nin 3.2. ve 3.3. maddesinde belirtilen toplam 11 adet pick-up (kamyonet) sınıfı muadil aracın ülkemizde satış ağı bulunan birçok otomotiv firmasından (…, …, …, …, … vb.) temin edilebileceği ileri sürüldüğünden Mahkemelerinin 30/09/2021 tarihli ara kararı ile 17/11/2020-01/01/2021 tarihleri arası dönemde Teknik Şartname'de belirtilen şartları haiz rezerve olmayan araçların stoklarında bulunup bulunmadığı hususunun … Genel Müdürlüğü, … Genel Müdürlüğü, … Genel Müdürlüğü, …-… Motorlu Araçlar Genel Müdürlüğü, … Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.'den sorulmasına karar verildiği, verilen cevaplarda anılan tarih aralığında stoklarında belirtilen şartları haiz rezerve olmayan araç bulunmadığı bilgisinin verildiği, davacı tarafından mücbir sebep iddiasıyla sözleşmenin feshedildiği idareye bildirilmiş ise de, bu hususun belgelendirilmediği, yalnızca tek bir otomobil firmasından alınan yazılı beyanın idareye ibraz edildiği, ancak … firması haricinde Teknik Şartname'ye uygun farklı araçların da temin edilebileceğinin açık olduğu, davacının mücbir sebep iddiasıyla sözleşmeyi feshinin, bu iradenin idareye intikali ile sonuç doğurmayıp, ancak idarenin bu talep hakkındaki değerlendirmeleri sonucu talebin haklı görülmesi hâlinde karşılıklı olarak edimin ifasından vazgeçilmesinin mümkün olabileceği, ülkemizde Mart 2020 tarihinden itibaren etkili olan pandemi süreci düşünüldüğünde, basiretli tacir olarak davranma yükümlülüğünde olan davacı şirketin araç kiralanması ihalesine katılma ve sözleşme imzalama aşamasında araç temini hususundaki süreçleri öngörmemesinin beklenemeyeceği; bu itibarla, taahhüdün yerine getirilmemesi yasak fiil ve davranış olduğundan, davacının bir yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, dava konusu yasaklama kararının Cumhurbaşkanlığı'nın 2020/5 sayılı salgın koşullarına ilişkin yayımlamış olduğu Genelgeye aykırı olduğu, idarenin yasaklama kararı vermeden önce Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın görüşünü alması gerektiği, hukuka aykırı yasaklama kararının iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Bölge idare mahkemesi kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin reddine,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının ONANMASINA, 27/02/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.

(Danıştay 13. D., T. 27.2.2023, E. 2023/173, K. 2023/851)