… İl Müdürlüğünce … tarihinde … İnşaat Limited Şirketine ihale edilen … TL sözleşme bedelli … Daire Yapım İşinde; sözleşmede yer almayıp işin devamı sırasında idarece … yılında yapılmasına karar verilen yeni iş kalemleri bedellerinin, sözleşme yılı olan … yılı birim fiyatları yerine uygulama yılı olan … yılı birim fiyatları üzerinden hesaplanıp ödendiği görülmüştür.

… tarihinde imzalanan işe ait sözleşmenin 28’inci maddesinde, sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedelinin Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre hesaplanacağı belirtilmiştir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinin ihale tarihi itibariyle yürürlükte olan hükmünde;

“(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.” denilmektedir.

İl Müdürlüğünce … , … , … , … tarihlerinde dört adet mukayeseli keşif yapılmış olup … ve … tarihlerinde yapılan mukayeseli keşiflerde iş eksilişleri sözleşme yılı rayiç ve şartlarına göre, iş artışları ise uygulama ayı rayiç ve şartlarına göre yapılmıştır. Yeni iş kalemlerinin … yılı analiz ve rayiçleri belli olduğundan, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca bu analiz ve rayiçlerin kullanılması gerekmektedir.

Ancak … onay tarihli mukayeseli keşifte, iş artış tutarları … yılı birim fiyatları esas alınarak yapılmış ve … yılı birim fiyatlarına … oranında tenzilat uygulanmıştır. Söz konusu yapım işinde fiyat farkı ödemesi yapıldığından ihale yılı olan … yılı birim fiyatlarının esas alınması gerekmekte ise de … yılı birim fiyatlarına … oranında tenzilat uygulanarak tespit edilmiş anlaşma fiyatları, … yılı birim fiyatları ile tenzilat uygulanmadan tespit edilecek tutardan daha düşük olduğundan … tarihli mukayeseli keşifte kamu zararı oluşmadığı değerlendirilmiştir.

… tarihli mukayeseli keşifte ise, iş eksilişi tutarları ihale tarihi fiyatı olan … yılı fiyatları ile hesaplanırken iş artış tutarları ise … yılı birim fiyatları esas alınarak hesaplanmıştır. Oysa iş eksiliş ve artışına ait tüm hesaplamaların, yapım işinde fiyat farkı ödenmesi nedeniyle, … sözleşme yılı birim fiyatları esas alınarak yapılması gerekirdi. Buna uyulmaması sonucunda kamu zararı oluşmuştur. Sorguda kamu zararı … TL olarak hesaplanmış ise de, savunmalar üzerine yeniden yapılan hesaplama sonucunda kamu zararının … TL olduğu anlaşılmıştır.

(Sayıştay 1.Dairesinin 10.11.2022 tarih ve 10875 sayılı kararı)