19.03.2024 tarihinde e-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihalede 22 adet ihale dokümanının EKAP’tan indirildiği, 11 istekli tarafından teklif sunulduğu, ihale komisyonunca gerçekleştirilen değerlendirmeler neticesinde 7 isteklinin teklifinin yeterli olmadığı (geçici teminatının uygun olmaması) gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, sınır değerin altında teklif sunan Efe Katı Atık Hizmetleri A.Ş. ve Antika Turizm A.Ş.den 25.03.2024 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasının talep edildiği, ayrıca Efe Katı Atık Hizmetleri A.Ş.nin sunmuş olduğu iş deneyim belgesine ait asıl evraklar ve eklerinin 22.03.2024 tarihine kadar sunulmasının istendiği, anılan istekliler tarafından söz konusu belgeler ve aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldıkları, 26.03.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi Ser Filo İnş. Turizm Gıda Tekstil ve Sağlık Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde ihalenin bırakıldığı, Mehteroğlu Taş. Turizm İnş. Tem. İmalat San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen bilgi ve belgeler incelendiğinde, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan geçerli teklif sahibi Efe Katı Atık Hizmetleri A.Ş. ve Antika Turizm A.Ş.den “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konu başlıklı 20.03.2024  tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile açıklama talebinde bulunulduğu söz konusu yazıda “Muhtelif Araç Kiralama işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 25.03.2024 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 25.03.2024 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.

AÇIKLAMA:

İdari Şartnamenin 33.1 Maddesinde belirtilen "Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister" hükmü gereği teklif cetvelinin bütün kalemleri için aşırı düşük açıklaması yapılması gerekmektedir.” ifadelerine yer verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde, ihale komisyonunun, verilen tekliflerin değerlendirilmesinden sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca ihale komisyonunca, anılan maddede belirtilen hususlar kapsamında yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınmak suretiyle aşırı düşük tekliflerin değerlendirileceği belirtilmiş olup bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği açıklanmıştır.

Bu çerçevede Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, ihale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerine ilişkin olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi yönünde ayrıntılı açıklamalara yer verildiği, buna göre ihale ilanında ve dokümanında teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin aşırı düşük teklif olarak tespit edileceği ve bu teklif sahiplerinden de teklifte önemli olduğu idarece belirlenen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak talep edileceği hükme bağlanmıştır.

Bu kapsamda idarelerin aşırı düşük teklif sahiplerine gönderdiği aşırı düşük teklif açıklaması talep yazılarının kapsamının önemli olduğu, özellikle personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinin birçok maliyet bileşenini içerdiği dikkate alındığında, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında tüm bileşenlerin açıklanabilmesinin zor olduğu, dolayısıyla, ihale komisyonu tarafından, teklifi aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazılarda, işin niteliğine göre isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmek suretiyle açıklama istenilmesinin gerektiği anlaşılmıştır,

Başvuruya konu ihalede idarece teklifi aşırı düşük sahibi isteklilere gönderilen yazıda yer alan ifadelere bakıldığında, yapılacak açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirlenmediği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemeleri gereğince, gerek istekliler tarafından aşırı düşük tekliflerin sağlıklı bir şekilde açıklanabilmesi gerekse idarelerce bu açıklamaların eşit muamele ilkesi çerçevesinde sağlıklı bir şekilde değerlendirmenin yapılabilmesi bakımından mevzuata uygun bir aşırı düşük teklif sorgulama işleminin gerçekleştirilmiş olmasının gerektiği, ancak incelenen ihalede ihale komisyonu tarafından, açıklamaya esas olacak herhangi bir önemli teklif bileşeninin belirlenmemesi sebebiyle usulüne uygun gerçekleştirilmiş bir aşırı düşük teklif sorgulama işleminin mevcut olmadığı görülmüş olup, bu durumun da aşırı düşük teklif açıklamalarının sağlıklı bir şekilde hazırlanması ve sunulan açıklamaların da objektif kriterlere göre değerlendirilmesi imkânını ortadan kaldırdığı göz önünde bulundurulduğunda, aşırı düşük teklif sorgulaması işleminin mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından,

İdarece aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, açıklamaya esas olacak önemli teklif bileşenlerinin açıkça belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen istekliden yeniden aşırı düşük teklifine ilişkin açıklama istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından açıklamaya esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

 

(Kamu İhale Kurulunun 18.04.2024 tarih ve 2024/UH.I-587 nolu kararı)