3- 62 sayılı İlamın 4 üncü maddesiyle; ... Valiliğince 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 21 inci maddesinin (a) bendine göre belediyeye uygulanan idari para cezasının sorumlulara rücu edilmediği gerekçesiyle ... TL'nin tazminine hükmedilmiştir.

...

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinde sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Temyize konu Daire Kararında, belediye tarafından ... Mahallesinde bulunan 323 ada 52, 53, 65, 66 ve 68 parsel numaralı taşınmazlardaki 4.175,11m2'lik sulu mutlak tarım arazisinin kullanımı için Tarım ve Orman Bakanlığından gereken iznin alınmadığı, arazinin doğal durumunun bozulmasına neden olunduğu, bu durumun ... Valiliği tarafından tespit edilerek Belediyeye idari para cezası uygulandığı ve bu idari para cezasının da belediye bütçesinden ödendiği ve sorumlulara rücu edilmediği gerekçesiyle ... TL'nin tazminine hükmedildiği görülmektedir.

Esas Yönünden İnceleme:

5018 sayılı Kanun'un "Kamu zararı" başlıklı 71 inci maddesinde kamu zararı: "kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır." şeklinde tanımlanmıştır.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in "Kamu zararının belirlenmesi" başlıklı 6 ncı maddesinde ise;

"Kamu zararının belirlenmesinde;

...

g) Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek malî külfet getirilmesi,

...

esas alınır." hükmü yer almaktadır.

Temyize konu olayda, belediye tarafından ... Mahallesinde bulunan 323 ada 52, 53, 65, 66 ve 68 parsel numaralı taşınmazlardaki 4.175,11m2'lik sulu mutlak tarım arazisinin kullanımı için Tarım ve Orman Bakanlığından gereken iznin alınmadığı, arazinin doğal durumunun bozulmasına neden olunduğu, bu durumun ... Valiliği tarafından tespit edilerek Belediyeye idari para cezası uygulandığı ve bu idari para cezasının da belediye bütçesinden ödendiği görülmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, belediye tarafından sulu mutlak tarım arazisinin kullanımı için Tarım ve Orman Bakanlığından gereken iznin alınmaması ve arazinin doğal durumunun bozulmasına yol açılması nedeniyle idari para cezası ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Her ne kadar sorumlular temyiz dilekçelerinde söz konusu arazi üzerinde kurulan rant tesisleri sayesinde belediyenin gelir sağladığını ve kamu kaynağında artış olduğunu söyleseler de Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in "Kamu zararının belirlenmesi" başlıklı 6 ncı maddesinde belirtildiği üzere; kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek malî külfet getirilmesi kamu zararının belirlenmesinde esas alınır. Dolayısıyla söz konusu kamu zararının belirlenmesinde arazi üzerine kurulan tesislerden elde edilen gelirden ziyade yükümlülüklerin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine idari para cezası gibi ek mali külfet getirilmesinin esas alınması gerekir.

Açıklanan nedenlerle, konunun esası yönünden tazmin hükmünde hukuken bir isabetsizlik bulunmamaktadır.

Sorumluluk Yönünden İnceleme:

Temyize konu Daire Kararında, ... Valiliğince 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 21 inci maddesinin (a) bendine göre belediyeye uygulanan idari para cezasının sorumlulara rücu edilmediği gerekçesiyle verilen tazmin hükmünden üst yönetici olarak belediye başkanının tek başına sorumlu tutulduğu görülmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Kişisel sorumluluk ve zarar" başlıklı 12 nci maddesinde;

"Devlet memurları, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek ve kendilerine teslim edilen Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

Devlet memurunun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır.

..." denilmektedir.

Devlete ve Kişilere Memurlarca Verilen Zararların Nevi ve Miktarlarının Tespiti, Takibi, Amirlerinin Sorumlulukları, Yapılacak Diğer İşlemler Hakkında Yönetmelik'in "Amaç" başlıklı 1 inci maddesinde;

"Bu yönetmelik memurların kasıt, kusur, ihmal ve tedbirsizlik sonucu idareye verdikleri zararlar ile kamu hukukuna tabi görevlerle ilgili olarak kişilerin uğradıkları zararların nevi ve miktarlarının tesbiti, takibi, amirlerin sorumlulukları, yapılacak işlemlerle ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır."

"Memurların Sorumlulukları ve Zararları Tazmin Mükellefiyeti" başlıklı 4 üncü maddesinde;

"Memurlar görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek; Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almakla görevli ve sorumludurlar.

Memurlar, bu görev ve sorumlulukların yerine getirilmemesi sebebiyle doğan zararları bu yönetmelikte belli edilen usul ve esaslar uyarınca tazminle mükelleftirler. Sayıştaya karşı sorumlu olanların sorumlulukları hakkında 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri saklıdır."

"Amirlerin Sorumlulukları" başlıklı 9 uncu maddesinde;

"a) Amirler, emirlerindeki memurların, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmelerini, Devlet malını korumak ve heran hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almalarını temin ve takip etmekle görevli ve sorumludurlar.

b) Memurlarca verilen zararların miktarının tesbiti ve ilgililerden bu yönetmelik veya genel hükümlere göre tahsili konusunda yapılacak işlemlerin zamanında ve eksiksiz yürütülmesinden, zararı veren memurların görevli bulundukları kurum ve kuruluşların o mahaldeki amirleri müteselsilen sorumludurlar." hükümleri yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Belediye başkanının görev ve yetkileri" başlıklı 38 inci maddesinde ise;

"Belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:

a) Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak.

...

c) Belediyeyi Devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek.

...

f) Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek." hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, belediye bütçesinden ödenen idari para cezasının sorumlularını tespit etmek ve sorumlulara ödenen ceza tutarını rücu etmek belediye başkanının görevidir.

Dolayısıyla belediyeye uygulanan idari para cezasının sorumlulara rücu edilmediği gerekçesiyle verilen tazmin hükmünden üst yönetici olarak belediye başkanının tek başına sorumlu tutulmasında hukuken bir isabetsizlik bulunmamaktadır.

Bu itibarla, ... Valiliğince 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 21 inci maddesinin (a) bendine göre belediyeye uygulanan idari para cezası ödendikten sonra sorumlulara rücu edilmemesi sonucu kamu zararına sebebiyet verildiğinden, sorumlu talebinin reddi ile 62 sayılı İlamın 4 üncü maddesiyle verilen ... TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye ...'in aşağıda yazılı ilave görüşü ile ... Daire Başkanı ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ..., Üye ... ve Üye ...'in aşağıda yazılı karşı oy gerekçelerine karşı) oy çokluğu ile,

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 26.10.2022 tarih ve 52400 numaralı tutanağı)