4- 173 sayılı İlamın 32. maddesiyle; … Üniversitesi Yapım İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından ihalesi yapılan … yüklenimindeki … İşinde dış cephe kaplamasında kullanılan alüminyum kompozit panel malzemenin dolgu içeriğinde değişikliğe gidildiği, mineral dolgu yerine rayiç bedeli daha uygun olan polietilen dolgu tercih edilmesine rağmen daha fazla ödeme yapıldığı gerekçesiyle … TL’nin tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Konunun Esası Yönünden İnceleme:

Temyize konu işbu ilam maddesinde tazmin hükmü, dosyası incelenen söz konusu işte kullanılan malzemenin içeriğinde daha düşük bedelli bir dolgu kullanılarak değişikliğe gidilmesine rağmen eski malzeme üzerinden ödeme yapılmak suretiyle kamu zararına neden olunduğu gerekçesiyle verilmiştir.

Yerinde yapılan denetimlerde;

- Söz konusu işte imalat değişikliğine gidilerek İNŞ.13 (Alüminyum kompozit panel (0,50mm+3mm+0,5mm) 4mm kal. mineral dolgulu alüminyum levha gör. Dış yüzü min. 28 mikron kal. Pvdf boyalı, alüminyum) poz nolu imalat yerine ÖZEL 6 (Alüminyum kompozit teşkili 4mm kalınlıkta albond marka krem renkli kompozit imalatı ile montajının yapılması) poz nolu imalatın tercih edildiği,

- Yerinde yapılan denetimlerde ÖZEL 6 poz nolu imalat mahallinde kullanılan alüminyum kompozit panel malzemenin polietilen dolgulu olduğu,

- Çevre Şehircilik Bakanlığı (04.715/3D ve 04.715/3D1 poz tanımlarından da anlaşılacağı üzere) rayiç birim fiyatlarının karşılaştırılması neticesinde mineral dolgulu olan alüminyum kompozit panellerin m2 fiyatlarının polietilen dolgulu olan alüminyum kompozit panellerin m2 fiyatlarından daha pahalı olduğu (2018 rayiçleri arasında 2 kat fiyat farkı bulunduğu)

- Buna rağmen idarenin yapmış olduğu yeni birim fiyat tespitinde ise tam tersi şekilde piyasada daha ucuz olan polietilen dolgulu olan alüminyum kompozit panellerin m2 fiyatlarının (… TL) mineral dolgulu olan alüminyum kompozit panellerin ihaledeki birim m2 fiyatların (…TL) 2 katından daha pahalı şekilde belirlendiği,

- Çevre Şehircilik Bakanlığı mineral dolgulu olan alüminyum kompozit panellerin 2018 yılı rayiç fiyatının 04.715/3D1=… TL, polietilen dolgulu olan alüminyum kompozit panellerin 2018 yılı rayiç fiyatı ise yarı fiyatına 04.715/3D1= … TL olduğu,

- Buradan hareketle öncelikle yeni birim fiyat yapılmak suretiyle daha ucuz bir malzeme için kendisinden daha pahalı olan malzemenin bile 2 katından fazla fiyat belirlenmesi nedeniyle kamu zararına sebep olunduğu (her bir metrekare için …-…),

- Ayrıca uygulanan malzemeler için Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenmiş rayiç fiyatlarından hareketle her bir metrekare için daha pahalı olan malzemenin rayiç fiyatı ile daha ucuz olan malzemenin rayiç bedeli arasındaki fark kadar fazla ödemede bulunulduğu,

Tespit edilmiştir.

Sorgu aşamasında; kamu zararının işin 14/03/2019 tarihli son hakedişinde dikkate alınarak Kesin Hesap İcmalinde hesap cetvelinin 244. sırasında bulunan özel-6 pozunun minha edilerek, hesap cetvelinin 13. sırasında bulunan inş-13 pozundan ödeme gerçekleştirilerek, ayrıca iki malzeme arasındaki rayiç farkının yüklenicinin hesabından kesilerek tahsil edildiği bildirilmiş, ancak bu tahsilat ilam maddesindeki ifadelerle;

“…

Buna göre;

- Kesin hesap işlemleri sırasında hesap cetvelinin 244. sırasında bulunan özel-6 pozundan KDV hariç … TL minha edildiği,

- Hesap cetvelinin 13. sırasında bulunan inş-13 pozundan … TL ödeme hesaplandığı,

Böylece sorguda 1 nolu tespitte yer alan KDV hariç … TL için düzeltme kaydı yapıldığı,

-Sorguda 2 nolu tespitte yer alan KDV hariç … TL için ise kesin hesap cetvelinin 13. sırasının bir alt satırında sorguya atıf yapılarak … TL minha edildiği,

görülmüştür. Ancak savunma ve eki belgeler içerisinde sorgu konusu kamu zararının tahsiline ilişkin herhangi bir muhasebe işlem fişi veya (söz konusu işin kesin hesabı yapılması sırasında “minha” kalemi içerisinde yer almakla birlikte) düzeltme hesabının kesinlik kazandığı herhangi bir ödeme emri belgesi yer almamaktadır. Bu haliyle sorumluların iddia ettiği söz konusu tahsil usulünün Kurum muhasebe kayıtlarında mahsuben tahsil veya mahsuben düzeltme olarak kabulü mümkün değildir.”

Denilmek suretiyle itibar görmemiştir.

İlam maddesinde sorumluluğuna hükmedilen kamu görevlileri (bazıları vekilleri vasıtasıyla), sorgu aşamasında konunun esası yönünden dile getirdikleri hususları bu defa temyiz aşamasında da dile getirmişlerdir.

Bu anlamda, temyiz dilekçelerinde geçici hakediş raporlarının kesin ödeme olmadığı ve kazanılmış hak sayılmayacağı için kesin hakediş sürecinde düzeltilmelerinin mümkün olduğu iddia edilmekte ise de; söz konusu işin geçici kabul tutanağı incelendiğinde kamu zararına konu edilen edilen hususların geçici kabul tutanağında bir eksiklik veya düzeltilmesi gereken bir işlem olarak yer almadığı, birim fiyat esası üzerinden ihale edilmiş olan işin geçici kabul öncesinde ödenen hakedişlerde ise ilam konusu kalemlerdeki eksikliklere rağmen bunların tam olarak bedelinin (fiyatının rayicinden yüksek şekilde) ödendiği görülmekte olup, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi kapsamında “iş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması/iş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması” açıkça kamu zararı olarak sayılmaktadır.

Bu açıklamalar karşısında, tazmin hükmü verilmesinde konunun esası yönünden herhangi bir hukuki isabetsizlik söz konusu değildir.

Sorumluluk Yönünden İnceleme:

Tazmin hükmünde kamu görevlilerine aşağıdaki görev ve yetkilerinden dolayı sorumluluk tevcih edilmiştir;

Kontrol Teşkilatı Üyeleri: Harcama Yetkilisi … (Tekniker), Gerçekleştirme Görevlisi … (Elektrik Mühendisi), … (Prof. Dr.-Sinema TV Mrk. Md.), … (…), … (Yrd. Doç. Dr.), … (Şube Müdürü), … (Prof. Dr.-Rektör Yardımcısı) (Her ne kadar sorumluluk tevcihinde Kontrol Teşkilatı Üyesi olarak gösterilmişse de; ilgili kişi İhale Komisyon Başkanı olup, onay yazılarında imzası bulunmaktadır.), … (Yrd. Doç. Dr.-Genel Sekreter),

Geçici Kabul Teklif belgesinde imzası bulunanlar … (Yrd. Doç. Dr.-Aynı zamanda Kontrol Teşkilatı üyesi), … (Tekniker)

Geçici Kabul Komisyonu Üyeleri: … (Dr. Öğr. Üy.), … (İnşaat Mühendisi), … (Tekniker-Aynı zamanda Kontrol Teşkilatı görevlendirmesinde de adı geçmektedir.), Geçici Kabul Komisyonu Tutanağını Onaylayan-… (Rektör Yardımcısı-Prof. Dr.)

Sorumlular ve vekillerince sorumluluk yönünden de sorgu aşamasında dile getirilen hususlar bu defa temyiz aşamasında da yeniden dile getirilmiş olup, ilam maddesinde detaylı bir şekilde bahsedilen 04.03.2009 tarihli ve 27159 sayılı Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliğinin “Muayene ve kabul komisyonlarının görevleri” başlıklı 4 üncü maddesi, “Geçici kabul tutanağının düzenlenmesi” başlıklı 7 nci maddesi, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin işin geçici kabulünün yapıldığı tarihte (05.12.2018) yürürlükte olan 41 inci maddesinin ilgili hükümleri, Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliğinin “Sorumluluk” başlıklı 16 ncı maddesi ve 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çerçevesinde sorumlu tutulacak görevli ve yetkililerin belirlenmesi hususundaki tereddütleri gidermeye yönelik 14.06.2007 tarih ve 5189/1 karar No’lu Sayıştay Genel Kurul Kararı’nın ilgili maddeleri karşısında belirlenen sorumluluk tevcihi yönünden de tazmin hükmü yerindedir.

Yapılan Tahsilat Yönünden İnceleme:

Sorgu aşamasında gönderilen savunma ve eki belgeler içerisinde sorgu konusu kamu zararının tahsiline ilişkin herhangi bir muhasebe işlem fişi veya (aynı yüklenicinin Üniversitedeki bir başka işinin kesin hesap icmali hesabı yapılması sırasında “kesinti” kalemi içerisinde yer almakla birlikte) düzeltme hesabının kesinlik kazandığı herhangi bir ödeme emri belgesi yer almadığı gerekçesiyle ilam maddesinde yapıldığı belirtilen tahsilatın kabul görmemesi üzerine sorumlular ve vekillerince bu defa temyiz dilekçelerinin ekinde kanıtlayıcı belge olarak ilgili ödeme emri belgesi gönderilmiştir.

Gönderilen bu tahsilat belgesine göre ise; 01.10.2021 tarihli ve HYS-2021-26647897 sayılı ödeme emri belgesi ile tahakkuka bağlanan kesin hesap hakedişi yapılırken, kamu zararı tespitinin gereği olarak; hesap cetvelinin 244. sırasında bulunan özel-6 pozu minha edilerek, 13. sırada yer alan inş-13 pozundan ödeme gerçekleştirilerek ve rayiç farkı da aynı şekilde minha edilerek tahsilat gerçekleştirilmiştir.

Dolayısıyla, ilam maddesinde kamu zararı tutarı olarak hesaplanan … TL tamamen tahsil edilmiş durumdadır. Ancak, yapılan tahsilatların muhasebeleştirilmesine ilişkin yukarıda sözü edilen belgenin tarihi, hüküm tarihi olan 22.09.2020 tarihinden sonradır.

Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, gerek konunun esası gerekse de sorumluluk yönlerinden verilen tazmin hükmünde mevzuata aykırı bir husus görülmediğinden; sorumluların temyiz dilekçelerindeki buna ilişkin iddialarının reddedilerek 173 sayılı İlamın 32. maddesiyle verilen (yeni birim fiyat yapılırken sebep olunan kamu zararı … TL ve uygulanan malzemede rayiç fiyatına göre daha fazla ödeme yapılması sebebiyle neden olunan kamu zararı … TL toplamından oluşan) … TL’nin tazminine ilişkin hükmün TASDİKİNE,

İlam maddesindeki konuyla ilgili oldukları temyiz dilekçelerinin ekinde gönderilen belgelerden açıkça görülen tahsilat yönünden ise; hükümden sonra yapılan bu tahsilat, ilam hükmünün infazı mahiyetinde olduğundan; bu hususta Kurulumuzca YAPILACAK İŞLEM OLMADIĞINA,

Oy birliğiyle, karar verildi.

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 21.09.2022 tarih ve 52315 sayılı kararı)