I - KONU
... Belediye Başkanlığı’nın 05/01/2022 tarihli ve 1899272 sayılı yazısı ve eklerinde özetle; adı geçen idare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre 09/03/2020 tarihinde ihale edilerek, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre 17/04/2020 tarihinde karma sözleşmeye bağlanan “... İkmal İnşaatı Yapım İşi”nde; 20/12/2021 tarihinde taraflarca imzalanan anlaşmazlık tutanağında yer alan inşaat, mekanik ve elektrik imalatlarına ait 8 adet anlaşmazlık konusu hakkında Kurulumuz görüşü talep edilmektedir.
II - İNCELEME VE DEĞERLENDİRME:
İdare yazısının talebe ilişkin kısmında “Kurulumuz görüşünün” talep edildiği görülmekle birlikte, Kurulumuzca değerlendirilmesi istenilen konuların 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun Kurulumuzca karara bağlanmak üzere incelenebilecek Ek 1 inci maddedeki konular arasında yer almaları, diğer taraftan sözleşme taraflarının görüş ve değerlendirmelerinin birbiri ile tezat teşkil etmesi, dolayısı ile tam ve açık bir anlaşmazlığın vücut bulması, bu durumda her ne kadar idaresince görüş talep edilmiş ise de, adı geçen Kanun’un Ek 2 nci maddesi ile somut anlaşmazlık göz önünde bulundurularak karar ihdas edilmektedir.
Konular, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatı çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuş olup, anlaşmazlık konularına ilişkin tarafların görüş, talep ve değerlendirmeleri başlıklar halinde aşağıda belirtildiği şekildedir.
1- Karma sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan birim fiyatlı imalatlara ait fiyatların anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında yapılan yeni iş kalemleri için kullanılması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
İşin anahtar teslimi götürü bedel kısmına ait inşaat ve mekanik iş kalemleri için idare tarafından yeni birim fiyat tespitleri yapılırken karma sözleşmenin birim fiyatlı bölümü için teklif edilmiş olan birim fiyatların kullanıldığı, karma usul ile ihale edilen ikmal işinin birim fiyatlı kısımlarının çevre düzenlemesi bölgesini kapsadığı, götürü bedel kısımlarının ise ana binanın içini kapsadığı, çevre düzenleme kısmında kullanılan birim fiyat ve analizlerin maliyet yönünden bina içinde kullanılmasının maddi zarara sebebiyet verdiği, dolayısıyla teklif cetvelindeki birim fiyatlarından faydalanılarak yeni fiyat yapılmasının doğru bir yöntem olmadığı, götürü bedel bina içi bölgesine ait yeni fiyatlar yapılırken götürü bedel işlerde belirtildiği şekliyle Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)'nin 22 nci maddesine uygun olarak güncel yeni birim fiyatların yapılması gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında yapılmasına karar verilen iş kalemleri için YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümlerine uygun işlem tesis edildiği belirtilmektedir.
2- Seramik köşe çıtası imalatının yapılması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Projesinde bulunmayan ve özel bir imalat olan paslanmaz seramik iç ve dış köşe
profillerinin işin idaresi tarafından yaptırıldığı, bu imalata ait bedelin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birim fiyat rayiçleri kullanılarak ödenmesi gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Proje ve eklerinde yer alan seramik duvar kaplaması imalatı yapılması esnasında iç köşe birleşimlerinin tekniğine uygun olarak bitirilebilmesine rağmen dış köşe birleşimlerinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak bitirilemediği, seramik kaplama imalatında kusur oluştuğu, yüklenicinin bu imalattaki kusurunu kapatmak amacıyla dış köşe birleşimlerinde kullandığı paslanmaz köşe çıtalarının da paslanmaz özellikte olmadığı, zamanla paslandığının gözlendiği, bundan dolayı köşe çıta profiline ihtiyaç duyulduğu ve bu imalata esas ödeme yapılmaması gerektiği belirtilmektedir.
3- Cam korkuluk küpeşte imalatının yapılması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Projesinde yer almayan iç ve dış mekânlardaki temperli cam korkuluk üstüne “U” tipi paslanmaz küpeştenin idare tarafından yaptırıldığı, bu imalata ait bedelin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birim fiyat rayiçleri kullanılarak ödenmesi gerektiği yönündedir
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Proje ve eklerinde yer alan cam korkuluk imalatlarında hiza ve istikamet kusurları bulunduğu, geçici kabul komisyonu tarafından da bu kusurların tespit edildiği, bu kusurlara karşın nefaset kesintisi yapıldığı, geçici kabul eksiklerinin tamamlanma sürecinde, yüklenici tarafından cam korkulukların üzerine “U” profil yapılması suretiyle kusurlu imalatların kısmen düzeltildiği, bu kısmi düzeltmenin yapı denetim görevlilerince değerlendirilerek geçici kabul komisyonunca belirlenen nefaset tutarının kusurlu imalatın düzeltilme oranına göre düşürüldüğü, kusurlu imalatın düzeltilme gerekçesini sağlayan “U” profil imalatı neticesinde; nefaset tutarında indirim sağlanması sebebiyle bu imalata esas ödeme yapılmaması gerektiği belirtilmektedir.
4- Otomasyon sistemi kurulması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Yüksek Fen Kurulu'nun 10/06/2021 tarihli ve 2021/133 sayılı kararı anahtar teslimi götürü bedel kapsamındaki mekanik grubuna ait otomasyon sisteminin sözleşme bedeline dahil olmadığına karar verildiği, otomasyon sisteminin 270.000,00 TL bedelle yapıldığı, fakat idare tarafından otomasyon sistemi için mekanik grubuna ait 7 adet imalat bedeliyle sınırlı olmak üzere 76.144,50 TL kısmi ödeme yapılmasına karar verildiği, ancak bunun doğru bir karar olmadığı, otomasyon sisteminin bütün olduğu ve bu ödemenin Yüksek Fen Kurulu kararı doğrultusunda yapılması gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Yapım işinin faaliyete geçebilmesi için klima santrali otomasyon sistemi ve kazan dairesi otomasyon sistemi olarak iki farklı otomasyon sisteminin bulunduğu, kazan dairesi otomasyon sisteminin mekanik uygulama projesi ve eklerinde açık bir şekilde gösterildiğinden dolayı bu sistemle ilgili imalatların bedelinin anahtar teslim götürü bedel sözleşme kapsamında değerlendirildiği ve yükleniciye sözleşme bedeli dahilinde ödendiği,
Klima santrali otomasyon sistemi ile ilgili olarak Yüksek Fen Kurulu kararına göre mekanik uygulama projelerinde yer almayan ekipmanlar ve otomasyon sistemi ile alakalı yeni birim fiyatların, YİGŞ’nin 22 nci maddesindeki esaslar çerçevesinde tespit edilerek yükleniciye ödendiği, ancak mekanik uygulama projelerinde yer alan ve açık bir şekilde gösterilen vana gruplarının anahtar teslim götürü bedel kapsamında değerlendirildiği, vana gruplarının otomasyon sistemi ile çalıştırılmasını sağlayacak olan otomasyon altyapısı ve sisteminin yeni birim fiyatlar tespit edilerek ödendiği,
Yüklenicinin ödemiş olduğunu beyan ettiği bedelin, iki adet otomasyon sisteminin tamamı için ödenen bedel olduğu, ikinci otomasyon sitemine ödeme yapılmaması gerektiği belirtilmektedir.
5- Havalandırma kanallarının boyanması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
“Havalandırma Kanalları Elektrostatik Boya Yapılması İşi” için tespit edilen birim fiyatın düşük olduğu, YİGŞ'nin 22 nci maddesine göre güncel yeni birim fiyat tespiti yapılarak ödenmesi gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
İlgili imalata ait yeni birim fiyatın, YİGŞ’nin 22.2 /b maddesi “İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.” ve 22.3 /b maddesi “İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler” hükümleri göz önünde bulundurularak tespit edildiği, herhangi bir itiraz söz konusu olmadan yeni birim fiyat tutanağının yüklenici ile birlikte imzalandığı, bu konuda uygulanacak başka bir yöntemin bulunmadığı belirtilmektedir.
6- Kolektör dolapları imalatının yapılması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Uygulama projelerinde yer almayan sıhhi tesisat kolon borularının kapatılması için yaptırılan ahşap dolapların bedelinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birim fiyat rayiçleri kullanılarak ödenmesi gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Isıtma sisteminin bedel talep edilmeksizin sistem 2000’e çevrilmesi konusunda yüklenici ile mutabık kalındığı, kolektör dolapları imalatının da mutabık kalınmış olan sistemin bileşeni ve gereği olduğu düşünüldüğünden bahse konu imalat ile ilgili ek bir ödeme yapılmaması gerektiği belirtilmektedir.
7- Trafo bağlantı kablosu ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
İhale dokümanı olan Trafo Projesi'nin OG tek hat şemasında bağlantı güzergahı belirtmeksizin kablo mesafesinin 500 mt olarak yer aldığı, uygulama projesi içerisinde ise kablo güzergahı belirtilerek “36 kv (1x120/16 mm2) XLPE/LU-200 mt Edaş'tan” denilerek güzergâh belirtildiği,
Elektrik Tesisatı İşleri Genel Teknik Şartnamesinin 1 inci maddesinin 2 nci fıkrasında; “Enerji temini ve bağlanması; Enerji Müsaade Belgesinde belirtilen şekilde sağlanacaktır” denildiği, ihaleye teklif verilirken Edaş tarafından gösterilen bağlantı yeri dikkate alınarak maliyet hesabının yapıldığı, SEDAŞ Enerji müsaadesinin ihale öncesi gösterilen yerden verildiği, teknik şartnameye göre enerji bağlantısı işlemlerinin verilen müsaade yazısına uygun şekilde yapılarak tesise enerji verilmesinin sağlandığı ve kabullerinin yapıldığı,
İdare tarafında mukayeseli keşif hazırlanırken mukayeselinin götürü bedel kısmından 36 kV (1x120/16 mm2) XLPE/Cu 500mt x 3 = 1.500 mt kablonun iş eksilişi yapıldığı, idare tarafından mukayeseli keşifte 1.500 mt iş eksilişi yapılmasının doğru bir işlem olmadığı, Elektrik İşleri Genel Teknik Şartnamesinin 1.2. maddesine göre SEDAŞ Enerji'nin gösterdiği yerden enerji bağlantısının yapıldığı, bu şartnamenin 1.2. maddesine göre meydana gelebilecek iş artışı veya eksilişlerinin işin bedelini etkilememesi gerektiği, dolayısıyla mukayeseli keşifte iş eksilişi yapılan 1.500 mt kablo bedelinin geri ödenmesi gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Anahtar teslimi götürü bedel işler kapsamında olan OG projesi tek hat şemasında trafo bağlantı kablosunun 3x(1x120/16mm2) (XLPE/Cu-500 mt) olarak belirtildiği, ayrıca vaziyet planında 200 mt olarak gösterildiği, teknik olarak baz alınması gereken proje paftasının vaziyet planı değil tek hat şeması olduğu, uygulama sırasında enerji müsaadesi alınması için elektrik dağıtım kuruluşu olan SEDAŞ'a başvuru yapıldığı ve enerji alınacak olan noktanın belirlendiği, enerji alınacak noktaya göre yapılan hesaplamalarda kablo kesitinin (1x95/16mm2)(XLPE/Cu) olarak onaylandığı, kablo kesitinin değişmesi nedeniyle yeni kablo kesitine göre yeni birim fiyat oluşturularak yükleniciye ödeme yapıldığı, imalatı yapılmayan 3x(1x120/16mm2) XLPE/Cu- 500 mt) kablonun toplamda 1500 mt olarak iş eksilişi yapılarak bedelinin minha edildiği belirtilmektedir.
8- Klima panosu yapılması ile ilgili olarak;
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Uygulama projesinde klimaların elektrik beslemesinin pano odasında bulunan ana pano üzerinden yapılmasının öngörüldüğü ve elektrik beslemesi uygulama projelerinde bu hususun belirtildiği, fakat idarenin isteği üzerine uygulama projelerinde yer almayan (klima dairesine klima sistemini beslemek için) klima kumanda ve otomasyon kumanda panosu (ikisi bir arada) imalatlarının yapıldığı, klimalara ait sözleşme kapsamı dışında yapılan klima cihazı ve otomasyon panosu bedelinin ödenmesi gerektiği yönündedir.
İdarenin görüş ve değerlendirmesi;
Tüm elektrik imalatlarının uygulama projeleri ve eklerine uygun şekilde yapıldığı, ilave olarak pano yapılmasının talep edilmediği, uygulama projesi tek hat şemasında klima sistemi beslemesinin ana panodan çatı katında pano tesis edilerek beslemelerin bu şekilde yapılacağının projelendirildiği ve imalatların projesine uygun olarak yapıldığı, otomasyon ve besleme otomasyon panosunun ayrı imalatlar olduğu, mekanik grubunda otomasyon sistemi panosu dahil yeni birim fiyat hazırlanarak ödemenin yapıldığı, aynı iş kaleminin hem elektrik tesisatı iş kalemlerinde hem de mekanik tesisat iş kalemlerinde yüklenici tarafından ayrı ayrı talep edildiği, dolayısıyla onaysız yapılan bu imalat kalemine ödeme yapılmaması gerektiği belirtilmektedir.
Tarafların görüş, talep ve değerlendirmeleri bu şekilde açıklandıktan sonra talep edilen konuların inceleme ve değerlendirilmesine geçilmiştir.
İdare yazısı ve ekinde gönderilen bilgi ve belgeler ile ihale dokümanını içeren ihale CD’si incelendiğinde;
İşin süresinin 365 gün ve ilk iş bitim tarihinin 26/04/2021 olduğu, ilave sürelerle işin bitim tarihinin 12/06/2021 tarihi olarak belirlendiği, işin geçici kabulünün yapıldığı ve geçici kabul itibar tarihinin 13/08/2021 olduğu,
Görülmektedir.
İşe ait sözleşmenin “Sözleşmenin türü ve bedeli” başlıklı 6 ncı maddesinde;
“6.1. Bu Sözleşme, karma sözleşme olup, ihale dokümanında yer alan ön ve/veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak, İdarece hazırlanmış birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan …................ (rakam ve yazıyla)....................... bedel ile ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin anahtar teslim götürü bedel kısmı için yüklenici tarafından teklif edilen.....…....... (rakam ve yazıyla).................... bedelin toplamı olmak üzere ……. (rakam ve yazıyla).......................bedel üzerinden akdedilmiştir.
6.2. Yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde; birim fiyat teklif alınan iş kısımları için, birim fiyat teklif cetvelinde yüklenicinin teklif ettiği ve sözleşme bedelinin tespitinde kullanılan birim fiyatlar ile varsa sonradan tespit edilen yeni birim fiyatlar, işin anahtar teslim götürü bedel üzerinden teklif alınan kısımları için ise yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel, esas alınır.” hükümleri yer almaktadır.
Bu hükümlere göre karma sözleşmenin anahtar teslimi götürü bedel kısmını oluşturan imalatlar için isteklilerin tekliflerini, ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin olarak hazırlanmış mahal listelerine dayalı olarak işin tamamının yapımı için verdikleri, projesi içerisinde yer alan bütün imalatların yüklenicisi tarafından fen ve sanat kurallarına uygun, yürürlükteki mevzuata göre kullanıma hazır bir şekilde eksiksiz ve kusursuz halde idareye sunulması gerektiği, bunun temini için de ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara dayalı olarak hazırlanan mahal listeleri ile yapım şart ve tekniklerinin açıklandığı genel ve özel teknik şartnameler ile diğer açıklayıcı belgelerin birbiri ile uyumlu ve eksiksiz olarak hazırlanmasının isteklilerin tekliflerini oluşturmasında büyük önem arz ettiği hususları açıktır.
İşe ait sözleşme eki YİGŞ’nin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinde;
“…
(4) İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkânsız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir. Uygulama projelerinde değişiklik yapılması, 22 nci maddede yer alan esaslar göz önünde bulundurularak hesaplanacak bedel karşılığında, yükleniciden de istenebilir. Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek zorundadır. Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır.
(5) İdarenin veya yapı denetim görevlisinin yazılı bir tebliği olmaksızın yüklenici, projelerde herhangi bir değişiklik yaptığı takdirde sorumluluk kendisine ait olup bu gibi değişiklikler nedeniyle bir hak iddiasında bulunamaz.
…” hükümleri yer almaktadır.
Bu hükümlere göre; sözleşme konusu işlerle ilgili proje vb. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkânsız olduğu hallerde, idarenin işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkili olduğu, idarenin veya yapı denetim görevlisinin yazılı bir tebliği olmaksızın yüklenici tarafından, projelerde herhangi bir değişiklik yapıldığı takdirde sorumluluğun kendisine ait olduğu ve bu gibi değişiklikler nedeniyle bir hak iddiasında bulunamayacağı hususlarının açık olduğu,
Aynı şartnamenin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinde;
(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin
ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilir. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri; birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir.
(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:
a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
…..
(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:
a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye verdiği teklif rayiçler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.
…..
(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise fiyat tutanağı idare tarafından onaylanmaksızın, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Yüksek Fen Kurulunca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak anılan Kurula intikal ettirilir. Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Yüksek Fen Kurulu kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.
(5) İkinci fıkraya göre yeni fiyatın hesabında, yeni tespit edilecek iş kaleminin analizinde yer alan girdilere ait miktarların varsa rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır. Bu itibarla, sözleşmede yeni birim fiyat analizleri için önceden belirlenmiş bir kâr ve genel gider oranı var ise bu oran dikkate alınarak yeni birim fiyat hesabı sonuçlandırılır. Sözleşmede bu konuda bir oran belirlenmemiş ise, oluşturulan kâr ve genel gider hariç analiz tutarına %10 oranındaki yüklenici karına ilave olarak %15 oranına kadar idare ve yüklenicinin anlaştığı oranda genel gider eklenir. Ayrıca, yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunması halinde, bu madde kapsamında hesaplanan yeni birim fiyat; yüklenici tarafından benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın, idarece aynı iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyata oranı (0,90’ı aşmamak üzere) ile yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın çarpılması sonucunda elde edilen tutarı geçemez. Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde ise, yeni birim fiyat; yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemez.
…
(7) 12 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre gerçekleştirilen proje değişikliğine bağlı olarak iş eksilişinin ortaya çıktığı durumlarda, iş eksilişi kapsamına giren imalatların fiyatının hesaplanmasında, bu maddede yer alan yeni fiyatın tespitine ilişkin hükümler uygulanır.”,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yeni iş kaleminin birim fiyatının tespit edilmesi” başlıklı 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrasında;
“Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre; …
b) Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde, yeni birim fiyat (YBF); yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın (BF) %90’ını geçemez. Bu itibarla, nihai olarak yeni iş kaleminin birim fiyatının hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır.
YBF≤ 0,90xB
…”
Hükümlerinin yer aldığı,
Bu hükümlerden; işe ait sözleşme eki YİGŞ’nin 12 nci maddesine göre, sözleşme konusu işlerin, uygulama projelerine uygun olarak yapılacağı, idarenin, sözleşme konusu işlerle ilgili proje gibi teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkânsız olduğu hallerde, işin sözleşmesinde belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapabileceği,
YİGŞ’nin 12 nci maddesi gereği proje değişikliği yapılması sonucu yapılmasına karar verilen “ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş” imalatların birim fiyatlarının YİGŞ’nin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrasının (b) bendi hükmü de dikkate alınarak tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği,
Yine aynı şartnamenin “Sözleşmesi ve eklerine uymayan işler” başlıklı 23 üncü maddesinde;
“(1) Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamaz. Proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorundadır. Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işler yeni durumları ile de kabul edilebilir. Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemez. Bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarlar yazılır. Bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli de ona göre ödenir.”,
Hükümleri bulunmaktadır.
Bu hükümlerden; proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenicinin, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorunda olduğu, bundan dolayı bir gecikme olduğu takdirde sorumluluğunun yükleniciye ait olduğu, idaresince işin yüklenicisi tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun olduklarının tespit edildiği durumda, bu işlerin yeni durumları ile de kabul edilebileceği, ancak bu takdirde yüklenicinin, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemeyeceği,
Hususları taraflarca bilinen durumlardır.
1- Karma sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan birim fiyatlı imalatlara ait fiyatların anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında yapılan yeni iş kalemleri için kullanılması;
İşin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kısmına ait inşaat ve mekanik grubundaki yeni iş kalemleri için idare tarafından yeni birim fiyat tespitleri yapılırken, sözleşmenin birim fiyat bölümü için idareye sunulmuş olan ve birim fiyat teklif cetvelinde yer alan birim fiyatların kullanıldığı, bu işlemin YİGŞ’nin 22 nci maddesinin 2 nci fıkrasının (a) bendi ile 3 üncü fıkrasının (a) bentleri hükümlerine göre yapıldığı görülmektedir.
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kısmına ait inşaat ve mekanik grubunda ortaya çıkan yeni iş kalemleri için karma sözleşmenin birim fiyat bölümünde yer alan ve birim fiyat teklifi kapsamında fiyatı verilmiş olan iş kalemlerine ait birim fiyatların YİGŞ’nin 22 nci maddesinin 1 inci fıkrası hükmü kapsamında anahtar teslimi götürü bedel kısmında kullanılabilecekleri,
2- Seramik köşe çıtası imalatının yapılması ile ilgili olarak;
Anahtar teslimi götürü bedel kısıma ait mimari uygulama projelerinde yer alan seramik duvar kaplaması imalatı yapılması esnasında kullanılan ve ihale dokümanları arasında yer almayan seramik köşe çıtası imalatı ile ilgili olarak işin yapımından önce yüklenicinin yazılı bir talebi ile idarenin yazılı bir onayının bulunmadığı,
Dış köşe birleşimlerinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak bitirilemediği, seramik kaplama imalatında kusur oluştuğu ve yüklenicinin bu imalattaki kusurunu kapatmak amacıyla dış köşe birleşimlerinde seramik köşe çıtası imalatını kullandığının idaresi tarafından belirtildiği,
İdarenin yazısı ve eklerinden görülmektedir.
Sözleşmenin 6 ncı maddesi hükümlerine göre; projesi içerisinde yer alan bütün imalatların işin yüklenicisi tarafından fen ve sanat kurallarına uygun, yürürlükteki mevzuata göre kullanıma hazır bir şekilde eksiksiz ve kusursuz halde idareye sunulması gerektiği,
Yapılan tespitler, sözleşmenin 6 ncı maddesi ve YİGŞ’nin 23 üncü maddesi hükümleri dikkate alındığında; eksik ve kusurlu olduğu tespit edilen seramik duvar kaplaması imalatını düzeltmek amacıyla proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan seramik köşe çıtası imalatının yeni durumu ile idaresince kabul edildiği, bundan dolayı yüklenicinin bu imalata bedel talep edemeyeceği,
3- Cam korkuluk küpeşte imalatının yapılması ile ilgili olarak;
Anahtar teslimi götürü bedel kısıma ait uygulama projelerinde yer alan cam korkuluk imalatlarında hiza ve istikamet kusurlarının giderilmesi amacıyla “U” profil imalatının kullanıldığı, ihale dokümanları arasında yer almayan “U” profil imalatı ile ilgili olarak işin yapımından önce yüklenicinin yazılı bir talebi ile idarenin yazılı bir onayının bulunmadığı,
Yüklenici tarafından cam korkulukların üzerine “U” profil yapılması suretiyle kusurlu imalatların kısmen düzeltildiğinin idaresi tarafından belirtildiği,
İdarenin yazısı ve eklerinden görülmektedir.
Sözleşmenin 6 ncı maddesi hükümlerine göre; projesi içerisinde yer alan bütün imalatların işin yüklenicisi tarafından fen ve sanat kurallarına uygun, yürürlükteki mevzuata göre kullanıma hazır bir şekilde eksiksiz ve kusursuz halde idareye sunulması gerektiği,
Yapılan tespitler, sözleşmenin 6 ncı maddesi ve YİGŞ’nin 23 üncü maddesi hükümleri dikkate alındığında; eksik ve kusurlu olduğu tespit edilen cam korkuluk imalatını düzeltmek amacıyla proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan cam korkuluk küpeşte imalatının yeni durumu ile idaresince kabul edildiği, bundan dolayı yüklenicinin bu imalata bedel talep edemeyeceği,
4- Otomasyon sistemi kurulması ile ilgili olarak;
Yüksek Fen Kurulu'nun 10/06/2021 tarihli ve 2021/133 sayılı kararının;
“Mekanik tesisat projesinde bulunmayan hava soğutmalı VRF dış ünite cihazları (DU) ile ısı pompalı tip VRF dış üniteleri (DX) arasında otomasyon sisteminin, götürü sözleşme bedeli kapsamında olmadığına” yönünde verildiği,
Buna göre; sadece VRF dış ünite cihazları (DU) ile ısı pompalı tip VRF dış üniteleri (DX) arasında otomasyon sistemine revize proje hazırlanıp, uygulama projeleri ile revize proje arasındaki farklılıklardan hareketle iş artışı/eksilişi kapsamında YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrası hükmü de dikkate alınarak taraflarca müştereken yeni birim fiyatların tespit edilmesi gerektiği,
5- Havalandırma kanallarının boyanması ile ilgili olarak;
“Havalandırma Kanalları Elektrostatik Boya Yapılması” iş kalemine ait yeni birim fiyatın, YİGŞ’nin 22 nci maddesinin 2 nci ve 3 üncü fıkralarının (b) bentleri hükümlerine göre; idarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler ve bu analizlerde kullanılacak yine idarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler (Karayolları Genel Müdürlüğü’nün KGM/60.104A) kullanılarak tespit edildiği, yeni birim fiyat tutanağının yüklenici tarafından ihtirazı kayıt ile imzalandığı ve ita amirince onaylandığı görülmektedir.
“Havalandırma Kanalları Elektrostatik Boya Yapılması” iş kalemine ait idaresince tek taraflı olarak tespit edilen yeni birim fiyatın, YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrası hükmü de dikkate alınarak taraflarca müştereken tespit edilmesi gerektiği,
6- Kolektör dolapları imalatının yapılması ile ilgili olarak;
İdare yazısı ve eklerinde yer alan 09/07/2020 tarihli ve 7 nolu toplantı tutanağının 30 uncu maddesinde; “Radyatör tesisatı sistemi, kolon sisteminden sistem 2000’e bedelsiz değiştirilmiştir” denildiği, yapı denetim görevlileri ve yüklenici adına şantiye şefinin imzasıyla tutanağın imzalandığı görülmekle birlikte, yapılan bu işlemin YİGŞ’nin 12 nci maddesinin 4 üncü fıkrası hükümlerine göre bir proje değişikliği olduğu, uygulanan mevcut sistem için revize proje hazırlanıp, uygulama projeleri ile revize proje arasındaki farklılıklardan hareketle iş artışı/eksilişi kapsamında YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrası hükmü de dikkate alınarak taraflarca müştereken yeni birim fiyatların tespit edilmesi gerektiği,
7- Trafo bağlantı kablosu ile ilgili olarak;
İşe ait elektrik tesisatı uygulama projesi olan “Gebze Sekasem Elektrik Projeleri 2019.dwg” planında Trafo Tesis OG Projesi bölümünün;
OG Tek Hat Şemasında, trafo bağlantı kablosunun “36 kV (3x(1x120/16 mm2)) XLPE/Cu- 500mt Edaş OG Tesisinden” olarak gösterildiği, aynı projenin vaziyet planında “36 kv (3x (1x120/16 mm2)) XLPE/CU-200 mt Edaş'tan” ibaresinin yazıldığı,
Projenin “Genel Notlar” bölümünün 1 inci maddesinde; “OG hücreleri, kablolar, akım trafoları ve şalterleri Edaş enerji müsaadesine göre seçilecektir. Malzeme seçimi tesisatta Edaş istekleri dikkate alınacaktır.” notunun yer aldığı,
Elektrik Tesisatı İşleri Genel Teknik Şartnamesinin “Elektrik Tesisatı Genel Gereksinimler” başlıklı 1 nci maddesinin 2 nci fıkrasında; “Enerji temini ve bağlanması; Enerji müsaade belgesinde belirtilen şekilde sağlanacaktır.” hükmünün yer aldığı,
Bölgenin elektrik dağıtım kuruluşu olan SEDAŞ'a başvuru yapıldığı ve enerji alınacak olan noktanın belirlendiği, enerji alınacak noktaya göre yapılan hesaplamalarda kablo kesitinin (1x95/16mm2)(XLPE/Cu) olarak onaylandığı, kablo kesitinin değişmesi nedeniyle yeni kablo kesitine göre yeni birim fiyat oluşturularak yükleniciye ödeme yapıldığı, imalatı yapılmayan 3x (1x120/16mm2) XLPE/Cu- 500 mt) kablonun toplamda 1500 mt olarak iş eksilişi yapılarak bedelinin minha edildiğinin işin idaresi tarafından belirtildiği,
Görülmektedir.
Taraflar arasındaki anlaşmazlık konusunun; iş eksilişi yapılırken “Gebze Sekasem Elektrik Projeleri 2019.dwg” planında Trafo Tesis OG Projesi bölümünün, OG tek hat şemasında yer alan 36 kV (3x(1x120/16 mm2)) XLPE/Cu- 500mt uzunluğundaki kablonun mu, aynı bölümdeki vaziyet planında gösterilen 36 kv (3x(1x120/16 mm2)) XLPE/CU-200 mt uzunluğundaki kablonun mu iş eksilişi yapılacağı noktasında ortaya çıktığı,
Uygulama projesinin kendi içindeki çelişkiden dolayı gelinen aşamada bu hususta, anlaşmazlığın net olarak çözümüne yönelik Kurulumuzca bir karar ihdas edilemeyeceği,
8- Klima panosu yapılması ile ilgili olarak;
Elektrik uygulama projesinde “Mekanik Cihaz Besleme Tesisatı Planları” paftasında mekanik tesisat projelerinde belirtilen gizli tavan tipi VRF iç ünite cihazlarına ait besleme hatları, besleme panoları, hat kablo cinsleri ve kesitlerinin gösterildiği,
İlave pano yapılması ile ilgili olarak yüklenici talebi ve idare onayının, idare yazısı ve eklerinde yer almadığı,
Görülmektedir.
Sözleşmenin 6 ncı maddesi ve YİGŞ’nin 23 üncü maddesi hükümleri birlikte göz önüne alındığında; yüklenicinin sözleşmenin 6 ncı maddesine göre teklifini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak verdiği hususu dikkate alındığında, pano imalatlarının yüklenici tarafından fen ve sanat kurallarına uygun, eksiksiz ve kusursuz olarak yapılacağının anlaşılacağı, bu şekilde belirlenen uygulamadan sapacak şekildeki gerçekleşen yüklenici eyleminin YİGŞ’nin 23 üncü maddesi ile belirlenen hükümlerin esas alınmasını icap ettireceği, başka bir ifade ile yüklenicinin projelerde kendiliğinden değişiklik yapmasının yasaklanmasına rağmen aksi bir davranış sergilemesiyle ortaya çıkan proje ve şartnamelere uymayan işlerin, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde yüklenicinin bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorunda olduğu, bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğun yükleniciye atfedileceği, bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işlerin yeni durumları ile de kabul edilebileceği ancak bu takdirde yüklenicinin, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemeyeceği, bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarların yazılacağı, bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedelin de ona göre ödeneceği,
YİGŞ’nin 12 nci maddesinin 5 inci fıkrası hükmü gereği, idarenin veya yapı denetim görevlisinin yazılı bir tebliği olmaksızın yüklenicinin uygulama projelerinde değişiklik yaptığı, projelerde yer alan panolardan farklı şekilde imal edilen klima cihazı ve otomasyon panosu imalatı için yüklenicinin bir hak iddiasında bulunamayacağından herhangi bir ödeme yapılmayacağı,
Değerlendirilmektedir.
III - KARAR
Konu, yukarıda belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre “... İkmal İnşaatı Yapım İşi”nde;
1- Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kısmına ait inşaat ve mekanik grubunda ortaya çıkan yeni iş kalemleri için karma sözleşmenin birim fiyat bölümünde yer alan ve birim fiyat teklifi kapsamında fiyatı verilmiş olan iş kalemlerine ait birim fiyatların YİGŞ’nin 22 nci maddesinin 1 inci fıkrası hükmü kapsamında anahtar teslimi götürü bedel kısmında kullanılabileceklerine,
2- Seramik köşe çıtası imalatı için yüklenici tarafından bir bedel talep edemeyeceğine,
3- Cam korkuluk küpeşte imalatı için yüklenici tarafından bir bedel talep edemeyeceğine,
4- Sadece VRF dış ünite cihazları (DU) ile ısı pompalı tip VRF dış üniteleri (DX) arasında otomasyon sistemine revize proje hazırlanıp, uygulama projeleri ile revize proje arasındaki farklılıklardan hareketle iş artışı/eksilişi kapsamında YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrası hükmü de dikkate alınarak taraflarca müştereken yeni birim fiyatların tespit edilmesine,
5- “Havalandırma Kanalları Elektrostatik Boya Yapılması” iş kalemine ait idaresince tek taraflı olarak tespit edilen yeni birim fiyatın, YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrası hükmü de dikkate alınarak taraflarca müştereken tespit edilmesine,
6- Uygulanan mevcut sistem için revize proje hazırlanıp, uygulama projeleri ile revize proje arasındaki farklılıklardan hareketle iş artışı/eksilişi kapsamında YİGŞ’nin 22 nci maddesi hükümleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53 üncü maddesinin 5 inci fıkrası hükmü de dikkate alınarak taraflarca müştereken yeni birim fiyatların tespit edilmesine,
7- Uygulama projesinin kendi içindeki çelişkiden dolayı gelinen aşamada bu hususta, anlaşmazlığın net olarak çözümüne yönelik Kurulumuzca bir karar ihdas edilemeyeceğine,
8- Uygulama projelerinde yer alan panolardan farklı şekilde imal edilen klima cihazı ve otomasyon panosu imalatı için yüklenicinin bir hak iddiasında bulunamayacağından herhangi bir ödeme yapılmayacağına,
05/01/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun EK 1 ve EK 2 nci maddelerine istinaden, 23/02/2022 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.
(Yüksek Fen Kurulunun 23.02.2022 tarih ve 2022/63 sayılı kararı)
Yorum Bırak