I - KONU

... Belediye Başkanlığının 23/11/2020 tarihli ve E-16598493-160.02-46635 sayılı yazısında özetle; adı geçen idare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre 15/03/2018 ihale edilerek 30/04/2018 tarihinde birim fiyat sözleşmeye bağlanan “... Yağmur Suyu İnşaatı Yapım İşi” ile ilgili olarak, hakediş ödemelerinde hesaplanan Katma Değer Vergisi (KDV) tutarlarının geç ödenmesi nedeniyle yüklenicinin ek süre talep etmesi üzerine, süre uzatımının belirlenmesi konusunda İdaresi ile yüklenici arasında uyuşmazlık oluştuğu anlaşılmakta olup, belirtilen uyuşmazlığın karara bağlanmasıdır.

II - İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuat çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuş olup, sözleşme taraflarının anlaşmazlığa ilişkin görüş ve değerlendirmeleri özet olarak aşağıda belirtildiği şekildedir.

İdaresinin görüş ve değerlendirmesinin;

Süre uzatımının; geç ödemeye esas KDV tutarının sözleşme bedeline olan oranının, ödemedeki gecikilen süre ile çarpılarak belirlenmesi ve belirlenen sürenin iş bitim tarihine ilave edilerek yeni iş bitim tarihinin tespit edilmesine,

Yüklenicinin görüş ve talebinin ise;

Süre uzatımının, sözleşme bedeli değil hakediş tahakkuk tutarları esas alınarak belirlenmesi gerektiğine,

İlişkin bulunmaktadır.

Tarafların görüş ve talepleri bu şekilde belirtildikten sonra konunun inceleme ve değerlendirilmesine geçilmiştir.

Yüklenicinin hakediş ödemelerinde hesaplanan KDV tutarlarının geç ödenmesi nedeniyle süre uzatımı talep ettiği ve süre uzatımının İdaresince kararlaştırıldığı şekliyle sözleşme bedeli esas alınarak belirlenmesi yerine hakediş tahakkuk tutarları esas alınarak belirlenmesini talep ettiği görülmüştür.

Ancak, işe ait Sözleşme ve ekleri hükümlerinde, hakediş ödemelerindeki gecikmeler nedeniyle uzatılacak sürenin belirlenmesine yönelik ne İdarenin ve ne de yüklenicinin iddia ettiği gibi her hangi bir hesaplama yöntemi veya formül bulunmamaktadır.

İşe ait sözleşmenin “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 11 inci maddesinin 2 nci fıkrasında; “Hakediş raporları bu sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinde düzenlenen esaslar çerçevesinde, kanuni kesintiler de yapılarak her ayın ilk beş iş günü içinde düzenlenir. Hazırlanan hakediş raporları idarece onaylandıktan sonra 30 gün içinde tahakkuka bağlanarak on beş gün içinde ödenir. …” ,

İşe ait Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin “İşin süresi ve sürenin uzatılması” başlıklı 29 uncu maddesinin 4 üncü fıkrasında; “İdarenin, sözleşmenin ifasına ilişkin yükümlülüklerini Yüklenicinin kusuru olmaksızın yerine getirmemesi (yer teslimi, projelerin onaylanması, iş programının onaylanması, ödenek yetersizliği gibi) ve bu sebeple sorumluluğu Yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi, bu durumun taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması ve Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması halinde, işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre, işin bir kısmına veya tamamına ait süre en az gecikilen süre kadar uzatılır.” ,

Aynı şartnamenin “Geçici hakediş raporları” başlıklı 39 uncu maddesi dördüncü fıkrası (f) bendinde; “… Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere on beş gün içinde de ödeme yapılır.” 

Hükümleri yer almaktadır.

Hakedişlerin sözleşmede belirtilen sürede ödenmemesi, başka bir ifade ile geç ödenmesi ile ilgili olarak; yüklenicinin idareye verdiği hakedişin bedelini, sözleşmesinde belirtilen süre içerisinde alarak yeni işler meydana getireceği, hakediş bedelinin gecikmeli olarak ödenmesi halinde ise bu işleri yapamayabileceği ve böylece işte bir gecikmeye neden olunabileceği kabul edilerek idarenin sebebiyet verdiği bu hal dolayısıyla da yükleniciye süre uzatımı verilebileceği uygulamada kabul edilmiştir.

Diğer taraftan, işe ait idari şartnamenin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında; “Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” hükmü bulunmakta olup, bu hükümden de anlaşılacağı üzere; KDV ödemelerinin, hakediş içerisinde imalat tutarları ve fiyat farkları gibi bir ödeme kalemi olduğu, bu ödeme kaleminin yüklenicinin alacakları içinde ayrı yere konulamayacağı, hakedişle ödenen tüm kalemlerin bir bütün olduğu ve idare tarafından yükleniciye ayrıca ödenmesi gerektiği hususu açıktır.

Yukarıdaki hükümler ve tespitler birlikte dikkate alındığında; işe ait sözleşmenin muhtevası, geçici hakedişler, projenin gerçekleşmesine ilişkin fiili durum, yüklenicinin yükümlülüğünü yerine getirmesine ilişkin şartları ve varsa diğer hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle YİGŞ’nin 29 uncu maddesinin dördüncü fıkrası ile idareye verilen yetki ve görev gereği, verilecek sürenin de ancak idarece belirlenebileceği, idare tarafından verilen sürenin yanlışlığına ilişkin yüklenici tarafından sözleşme ve ekleri hükümlerine dayalı anlaşılabilir somut bir gerekçe sunulmaması durumunda, idarece belirlenen süreye göre işlem tesis edilmesinin yerinde olacağı değerlendirilmektedir.

III - KARAR

Konu, yukarıda belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre “... Yağmur Suyu İnşaatı Yapım İşi”nde;

İdare tarafından verilen sürenin yanlışlığına ilişkin yüklenici tarafından sözleşme ve ekleri hükümlerine dayalı anlaşılabilir somut bir gerekçe sunulmaması durumunda, idarece belirlenen süreye göre işlem tesis edilmesinin yerinde olacağına,

05/01/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun EK 1 ve EK 2 nci maddelerine istinaden, 21/01/2021 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy çokluğu ile karar verilmiştir.

(Yüksek Fen Kurulunun 21.01.2021 tarih ve 2021/11 sayılı kararı)