304 sayılı Ek İlamın 2’nci maddesinin (A) bendinde; … Belediyesi tarafından … Ltd. Şti. yüklenimindeki “…Belediyesi Hizmet Binası Temizliği ile Çöp Toplama İşi” nin İdarece feshedilmesi üzerine 4735 sayılı Kanunun 22’nci maddesi 2’nci fıkra hükmüne aykırı olarak kesin teminatın güncellenmeden gelir kaydedilmesi sonucu oluşan …TL kamu zararının …TL’si tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına, kalan …TL’sinin ise Harcama Yetkilisi unvanıyla Muhasebe İşlem Fişini imzalayan … (Özel Kalem Müd.)’dan münferiden tazminine karar verilmiştir.

{Öncesinde 20 sayılı Asıl İlamın 4’üncü maddesi A bendi ile; İdarece sözleşmenin feshedildiği, kesin teminatın ise mevzuata aykırı olarak güncellenmeden gelir kaydı sebebiyle toplam … TL kamu zararı hesaplanmış, bu tutardan 21 no.lu hakedişin (yükleniciye ödenen son hakedişin) bağlı olduğu … tarih ve … sayılı ödeme emri belgesini imzalayan Harcama Yetkilisi … (Temizlik İşl. Müd. V.) ile Gerçekleştirme Görevlisi … (Özel Kalem Müd.) sorumlu tutularak hüküm tesis edilmiştir.

Söz konusu hükme karşı temyiz başvurusu yapılması üzerine Temyiz Kurulu’nca düzenlenen 14.10.2020 tarih ve 48389 Tutanak no.lu Kararın 2’nci maddesinde aynen;

“Konunun esasına ilişkin yapılan incelemede;

…Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde; … Belediyesi tarafından “Hizmet Binası Temizliği ile Çöp Toplama İşi” ne ait sözleşmenin yüklenici kusuru ile feshedilmesinden sonra kesin teminatın gelir kaydedilmesi yeterli olmayıp, aynı zamanda 4735 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin 2’nci fıkrası hükmü gereğince, teminatın alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenmesi ve güncellenen tutar ile kesin teminat tutarı arasındaki farkın yükleniciden tahsil edilmesi gerekmektedir.

Ancak … Belediyesi tarafından söz konusu işe ilişkin olarak; hem kesin teminatın güncellenmemesi hem de … neticesinde İdarenin gelir kaybına yol açılarak kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Sorumluluk hususunda yapılan incelemede;

İlamın 4’üncü maddesinde konuların iki ayrı bent şeklinde ele alındığı, kamu zararının (A) bendinde … TL, (B) bendinde ise … TL olarak ayrı ayrı hesaplandığı, ancak İlamın sonuç kısmında bu rakamlar toplanarak toplam kamu zararının … TL olarak bulunduğu ve yargılama aşamasında sorumlularca bildirilen … TL’lik tahsilatın bentlerdeki konularla ilgisi kurulmadan toplam kamu zararından düşülmesi sonucu geriye kalan … TL’nin son hakkedişin bağlı olduğu ödeme emri belgesini imzalayan Harcama Yetkilisi … (Temizlik İşl. Müd. V.) ile Gerçekleştirme Görevlisi … (Özel Kalem Müd.)’a müştereken ve müteselsilen ödettirilmesine karar verildiği görülmüştür.

Bu defa sorumlularca sadece İlamın A bendindeki konuyla ilgili olarak; kesin teminatın Mali Hizmetler Müdürlüğünce gelir kaydedildiği dolayısıyla teminatın güncellenmemesi hususunda söz konusu birimin sorumlu tutulması gerektiği ileri sürülmüştür.

İlamın A bendine ilişkin yapılan sorumluluk itirazı üzerine yapılan incelemede; İlamda kesin teminatın güncellenmemesinden kaynaklanan kamu zararından işe ait son hakedişin bağlı olduğu ödeme emri belgesini imzalayan görevlilerin sorumlu tutulduğu, oysa teminatın gelir kaydının hakediş ödemesinden ayrı yapılan işlemlerle tecelli ettiği, şöyle ki; kesin teminatın, sözleşmenin feshedildiğinin ihale yapan-harcamacı birim (Temizlik İşleri Müdürlüğü) tarafından … tarih ve … sayılı yazı ile Mali Hizmetler Müdürlüğüne bildirilmesi neticesinde bu birim tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı MİF ile irat kaydedildiği görülmüştür. Buradan hareketle, bahse konu olayda; alınan talimat yazısına binaen kesin teminatı gelir kaydederek görevini ifa eden Mali Hizmetler Müdürlüğü’ne sorumluluk yüklenemeyeceği değerlendirilmekle beraber; kesin teminatın güncellenmesi gerektiğine ilişkin ihale mevzuatını bilerek bu yönde talimat vermesi gerektiği halde görevini yerine getirmeyen Harcama Yetkilisinin sorumlu tutulması gerektiği değerlendirilmiştir. Dolayısıyla hem işin feshedildiğine dair … tarih ve … sayılı bildirim yazısını düzenleyip onaylayan hem de … tarih ve … sayılı MİF’i Harcama Yetkilisi unvanıyla imzalayan … (Bel. Başk. Yard. V.)’ın tek başına sorumlu tutulması gerektiği kanaatine varılmıştır.

…

Bu itibarla; 20 sayılı Asıl İlamın 4’üncü maddesi ile verilen … TL’lik tazmin hükmünün sorumluluk yönünden BOZULARAK, yukarıdaki hususlar göz önüne alınmak suretiyle yeniden hüküm tesisinin temini için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE” oyçokluğuyla karar verilmiştir.

Söz konusu bozma kararı üzerine Dairesince yapılan yeni yargılama sonucu düzenlenen işbu temyize esas 304 sayılı Ek İlamın 2 (A)’nci maddesi ile; (Temyiz Kurulu Kararında yazılı bozma gerekçesine aynen uyularak) kesin teminatın güncellenmeden gelir kaydedilmesi sebebiyle oluşan … TL kamu zararından, teminatın gelir kaydına ilişkin … tarih ve … sayılı Muhasebe İşlem Fişini Harcama Yetkilisi unvanıyla imzalayan … (Özel Kalem Müd.) tek başına sorumlu tutularak tazmin hükmü tesis edilmiştir.

Bu kez Harcama Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan … (Özel Kalem Müd.) tarafından söz konusu hükme karşı temyiz başvurusu yapılmıştır.

Sorumlu … tarafından gönderilen temyiz dilekçesinde özetle; … Vali Yardımcısı Sayın …’in … tarihinde İçişleri Bakanı onayıyla …Belediye Başkan V. olarak atanmasından itibaren kendisinin de olağanüstü hal koşullarında Belediyede Özel Kalem Müdürü, Belediye Başkan Yardımcılığı, Belediye Başkanı olurlarıyla vekaleten bütün birimlerin tahakkuk memuru ve gerçekleştirme görevlisi birim amiri olarak harcama ve gerçekleştirme evraklarına imza attığı, oysa bütün teminat mektuplarının Mali Hizmetler Müdürlüğü kasasında muhafaza edildiği, söz konusu teminat mektubunu Mali Hizmetler Müdürünün faiziyle irat kaydetmesi gerektiği halde kaydetmediği, ifade edilerek Ek İlam hükmüne önceki (Asıl İlama ilişkin) temyiz itirazlarına benzer gerekçelerle sadece sorumluluk yönüyle itiraz edilmiştir.

(Sorumlu tarafından öne sürülen herhangi bir itiraz bulunmasa da) Konunun esas yönünden incelenmesinde;

… Belediyesi tarafından ihale edilen “Hizmet Binası Temizliği ile Çöp Toplama İşi” ne ait sözleşmenin “temizlik işinin sözleşme ve şartnameye uygun yapılmaması” sebebiyle 01.08.2018 tarihinde feshedildiği; ancak fesih sonucunda yükleniciye ait kesin teminatın, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine aykırı olarak güncellenmeden gelir kaydedildiği görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun;

“İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20’inci maddesinde; “Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a)Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, İdarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,…

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” hükmü,

“Sözleşmenin feshine ilişkin düzenlemeler” başlıklı 22’nci maddenin 2’nci fıkrasında; “19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki fark yükleniciden tahsil edilir.” hükmü,

“Ek kesin teminat” başlıklı 12’nci maddesinde ise; “Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6 'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde; … Belediyesi tarafından “Hizmet Binası Temizliği ile Çöp Toplama İşi” ne ait sözleşmenin yüklenici kusuru ile feshedilmesinden sonra kesin teminatın gelir kaydedilmesi yeterli olmayıp, aynı zamanda 4735 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin 2’nci fıkrası hükmü gereğince, teminatın alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenmesi ve güncellenen tutar ile kesin teminat tutarı arasındaki farkın yükleniciden tahsil edilmesi gerekmektedir.

Ancak … Belediyesi tarafından söz konusu işe ilişkin olarak; kesin teminatın güncellenmemesi neticesinde İdarenin gelir kaybına yol açılarak kamu zararına sebebiyet verilmiştir. Bu nedenle 304 sayılı Ek İlamın 2(A) madde hükmünün esas yönünden isabetli olduğu görülmüştür.

Sorumluluk yönünden incelenmesinde;

304 sayılı Ek İlamın 2(A) maddesi ile hesaplanan toplam … TL kamu zararından, tahsil edilen … TL’si düşüldükten sonra, kalan …TL;

“Kesin teminatın, sözleşmenin feshedildiğinin ihale yapan-harcamacı birim (Temizlik İşleri Müdürlüğü) tarafından … tarih ve … sayılı yazı ile Mali Hizmetler Müdürlüğüne bildirilmesi neticesinde bu birim tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı MİF ile irat kaydedildiği bahse konu olayda; alınan talimat yazısına binaen kesin teminatı gelir kaydederek görevini ifa eden Mali Hizmetler Müdürlüğü’ne sorumluluk yüklenemeyeceği, kesin teminatın güncellenmesi gerektiğine ilişkin ihale mevzuatını bilerek bu yönde talimat vermesi gerektiği halde görevini yerine getirmeyen Harcama Yetkilisinin sorumlu tutulması gerekmektedir. Dolayısıyla hem işin feshedildiğine dair … tarih ve … sayılı bildirim yazısını düzenleyip onaylayan hem de … tarih ve … sayılı MİF’i Harcama Yetkilisi unvanıyla imzalayan … (Bel. Başk. Yard. V.)’ın tek başına sorumluluğu bulunmakla birlikte Temizlik İşleri Müdürü …’ın sorumluluğu bulunmamaktadır.” gerekçesi ile münferiden … (Özel Kalem Müd./Bel. Başk. Yard. V.)’ın uhdesine bırakılmıştır.

Sorumlu …’ın kesin teminatın güncellenmesinin Mali Hizmetler Müdürlüğü’nün görev ve sorumluluğunda olduğu itirazıyla ilgili olarak;

5018 sayılı Kanun hükümleri gereği muhasebe yetkilileri; para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerinden sorumlu iseler de; Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 32’nci maddesinde; “Muhasebe yetkilileri, idarelerce ilgili kanunlarına göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının yükümlüleri ve sorumluları adına ilgili hesaplara kaydedilerek tahsil edilmesinden sorumludurlar.” denilmiş olup, 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararında da; “idarelerce ilgili kanunlarına göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının takip ve tahsil edilmesinden muhasebe yetkilisinin tek başına sorumlu olduğuna çoğunlukla” karar verilmiştir. Bu nedenle gelir işlemlerinde muhasebe yetkilisinin sorumluluğuna gidilebilmesi için gelirin tarh ve tahakkuk aşamasının sorunsuz bir şekilde yerine getirilmesi gerekmektedir. Tarh ve tahakkuk aşaması sorunsuz yerine getirildiğinde, muhasebe yetkilisinin tahsilatla ilgili sorumluluğu başlamaktadır. İlgili birimlerce tahakkuku bildirilen gelirin muhasebe kayıtlarına alınması ve tahsilinin takibi muhasebe yetkilisinin sorumluluğundadır. İlgili birimlerce tahakkuk ettirilmeyen bir gelirle ilgili olarak muhasebe yetkilisinin sorumluluğundan bahsedilemez.

Dolayısıyla somut olayda; ihaleyi gerçekleştiren (Temizlik İşleri Müdürlüğü) harcamacı birim tarafından 4735 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde sözleşme feshedilmiş olup, feshin ardından anılan Kanun hükümlerini uygulayarak teminatın güncellenerek irat kaydedilmesi, aynı birimin görev ve sorumluluğunda olan bir işlemdir. Harcamacı birim tarafından Mali Hizmetler Müdürlüğü’ne hitaben yazılan … tarih ve … sayılı fesih bildirim yazısında güncelleme ile ilgili herhangi bir talimata yer verilmediğinden, söz konusu yazıya istinaden derhal kesin teminatı gelir kaydederek görevini ifa eden Mali Hizmetler Müdürlüğü’ne herhangi bir sorumluluk yüklenmesi mümkün değildir.

…’ın harcama ve gerçekleştirme belgelerine olağanüstü koşullarda imza attığı itirazıyla ilgili olarak;

Olağanüstü koşullarda da olsa yetkili birimlerce usulüne uygun olarak harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak usulüne uygun atanan …’ın “… Belediyesi Hizmet Binası Temizliği ile Çöp Toplama İşi” nin feshinden sonra, yetkili ve görevli kişi olarak kesin teminatın irat kaydedilmesi işlemlerini yürüttüğü, işin feshedildiğine dair … tarih ve … sayılı Mali Hizmetler Müdürlüğü’ne hitaben yazılan bildirim yazısını –kesin teminatın güncellenmesi gerektiğine ilişkin herhangi bir talimata yer verilmeksizin- düzenleyip onayladığı, bununla birlikte kesin teminatın irat kaydına ilişkin … tarih ve … sayılı MİF’i Harcama Yetkilisi unvanıyla imzaladığı görüldüğünden, adı geçen kişinin kesin teminatın güncellenmeden gelir kaydedilmesi nedeniyle ortaya çıkan kamu zararından sorumluluğu bulunmaktadır.

Bu itibarla; sorumlu … tarafından öne sürülen sorumluluk itirazları reddedilerek, 304 sayılı Ek İlamın 2 (A) maddesiyle verilmiş tazmin hükmünün esas ve sorumluluk yönüyle yukarıda açıklanan gerekçelerle mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından, söz konusu hükmün TASDİKİNE, oy çokluğuyla, karar verildi.

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 20.04.2022 tarih ve 51624 sayılı kararı)