Dava; davacının 1 (bir) yıl süre ile tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 29.04.2010 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi'nce; mülkiyeti Hazineye ait Bartın Devlet Hastanesi sınırları içerisinde bulunan 146,73 m² alanın 29.06.2007 tarihinden itibaren kantin ve çay ocağı olarak kullanılmak üzere 5 yıl süre ile 2886 sayılı Kanun'un 35/d maddesi uyarınca pazarlık usulüyle gerçekleştirilen ihale sonucu davacı tarafından kiralandığı, söz konusu alan kullanılmaktayken yapılan tespit ve denetimlerde, kiralanan alanın kira şartnamesine aykırı olarak genişletildiğinden bahisle kira sözleşmesinin feshedilerek davacının kiralanan taşınmazdan tahliyesine karar verildiği, tahliye işleminin iptali istemiyle açılan davada Zonguldak İdare Mahkemesi'nin 24/02/2010 tarih ve E:2009/1028, K:2010/181 sayılı kararı ile davacının kiraladığı alandan daha fazla bir alanı kullanmış olduğunun değişik tarihlerde yapılan tespitlerle ortaya konulduğu gerekçeleriyle davanın reddedildiği; davalı idarece, Zonguldak İdare Mahkemesi tarafından davanın reddine karar verilmesi üzerine kiraladığı alandan daha fazla yer işgal ettiği gerekçesiyle davacının 1 (bir) yıl süre ile tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği; uyuşmazlıkta, kiralanan taşınmazın kira şartnamesine aykırı olarak genişletilmesinin, 2886 sayılı Kanun'un 84. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmemek" kapsamında bulunup bulunmadığının irdelenmesinin gerektiği; dava konusu işleme dayanak teşkil eden üçüncü fıkrasında, üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre sözleşme yapmayan istekliler ile sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen kişilerin ihalelere katılmaktan yasaklanacağının belirtildiği, anılan düzenlemede, sözleşme imzalamamak veya sözleşmeyi imzalamakla birlikte edimini yerine getirmemek suretiyle idarenin zor durumda bırakılması veya zarara uğratılması, diğer bir deyişle yüklenicinin yapması gereken bir şeyi yapmaması durumunun meydana gelmesi halinde yasaklama kararı verilebileceğinin öngörüldüğü, uyuşmazlık konusu olayda olduğu gibi kiralanan alandan daha fazla bir alanın kullanılmasının "taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmemek" kapsamında değerlendirilmek suretiyle yasaklama kararı verilmesinin amaçlanmadığı; bu durumda, anılan fiili, 2886 sayılı Kanun'un 84. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında bulunmadığından, davacının mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 84. maddesinin üçüncü fıkrasında; "Üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre sözleşme yapmayan istekliler ile sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında da, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir ve bu kararlar Resmi Gazete'de ilan ettirildiği gibi ilgililerin müteahhitlik sicillerine işlenir." kuralı yer almaktadır.

Mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen ilgililer hakkında yukarıda yer verilen düzenleme uyarınca kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilebilmesi için taahhüdün uygun olarak yerine getirilmediğinin tereddüde mahal bırakmayacak şekilde tespit edilmesi gerekmekte olup, tesis edilen işlemin yargısal denetiminde de yasaklamaya esas alınan fiilin gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda sunulan bilgi ve belgelerin değerlendirileceği açıktır.

Dosyanın incelenmesinden; konuya ilişkin düzenlenen 22.09.2008 tarih ve 2008/17 sayılı basit raporda, kiraya verilen alanın genişletilerek kullanıldığının tutanak altına alındığı, bu durumun davacı lehine haksız kazanç ve şartnameye aykırılık oluşturduğu tespitlerine yer verildiği; diğer taraftan yetkililerce düzenlenen tutanakların dosya kapsamına sunulduğu görülmekle birlikte; Bartın Valiliği Sağlık Müdürlüğü'nce İl Milli Emlak Müdürlüğü'ne gönderilen 27.02.2009 tarih ve 2237 sayılı yazıda özetle; söz konusu alanla birlikte diğer bazı alanların üstünün sökülüp takılabilen çelik konstrüksiyon ile kapatılması için Hastane yönetimi ile davacı arasında protokol imzalandığı, davacının kiraladığı alan haricindeki alanın üstünün kapatılmasını bedelsiz olarak Hastane'ye sağladığı, davacı tarafından kullanılan toplam alanın 280 m² olduğu yolundaki tespitin söz konusu alanda bölme ve yönlendirme çalışması yapılmadan önce gerçekleştirildiği, davacı tarafından 280 m² alanın kullanılmasının mümkün olmadığı kroki ve yazı ile bildirilmesine rağmen sözleşmenin feshedildiği bildirilerek, fesih işleminin gözden geçirilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.

Taşınmaz kira şartnamesinin 17. maddesinde kiralanan alanın genişletilemeyeceğinin kural altına alınması nedeniyle aksi yönde gerçekleşen bir fiilin, Kanun'un 84. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeme" niteliğinde olacağı sonucuna varılmakla birlikte, yukarıda yer verilen bilgiler ışığında, somut olayda kiralanan alanın genişleterek kullanıldığı açık bir şekilde ortaya konulamadığından davacının yasaklanmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Bu itibarla; dava konusu işlemin iptali yolunda hüküm kuran İdare Mahkemesi kararı da sonucu itibarıyla hukuka uygun görülmüştür.

(Danıştay 13. D., E. 2011/255 K. 2013/2414 T. 1.10.2013)