Mevcut projede veya mahal listesinde yer almayıp, iş artışı yapılmak suretiyle imalata giren iş kalemlerinin Ticaret ve Sanayi Odasınca onaylanmamış rayiçlere istinaden yeni birim fiyatının oluşturulması

... Adi Ortaklığı yükleniminde bulunan ve ... TL (iş artışı dahil) anahtar teslim götürü bedel sözleşme bedelli "... İkmal İnşaatı ve Çevre Düzenlemesi" yapım işinde;

...

B) Ticaret ve Sanayi Odasınca onaylanmamış rayiçlere istinaden yeni birim fiyat oluşturulduğu gerekçesiyle ... TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;

Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin "Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Birim Fiyatının Tespiti" başlıklı 22'nci maddesinde;

"(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

(5) Yeni fiyatın hesabında, ikinci fıkranın (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak bulunan analizin kullanılması halinde, bu analizin temsil ettiği iş kalemi miktarı ile yeni tespit edilecek iş kalemi miktarının rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır.

6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz." hükmü yer almaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükmünden de açıkça anlaşılacağı üzere Ticaret ve Sanayi Odasınca gerçekleştirilen tasdik işlemi uygulanan rayicin yer ve zaman itibarıyla gerçek piyasa değerini yansıttığı hususunu belgeleyen bir işlem ve aynı zamanda belirlenen rayicin yeni birim fiyata dayanak teşkil etmesi açısından geçerlik şartı olduğundan onaylanmamış rayiçlere istinaden oluşturulan birim fiyatların hukuken geçerli sayılması mümkün değildir.

Bu kapsamda "... İkmal İnşaatı ve Çevre Düzenlemesi" yapım işinde bazı imalatlar için Ticaret ve Sanayi Odasınca onaylanmamış rayiçlere istinaden yeni birim fiyat oluşturulduğu ve ödemelerin de bu fiyatlar üzerinden yapıldığı gerekçesiyle konunun sorgu konusu edildiği görülmüşse de, sorumlular tarafından gönderilen savunmaların ekinde, söz konusu rayiçler ile ilgili ... Ticaret ve Sanayi Odasınca onaylı faturaların ibraz edilmesi üzerine, yapılan iş ve işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu edilen ... TL hakkında ilişilecek bir husus bulunmadığına oybirliğiyle karar verildi.

(Sayıştay 8. Dairesinin 27.04.2023 tarih ve 284 sayılı kararı)