.......... Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından kiraya verilen .......... Şehirlerarası Otobüs terminalindeki işyerlerine ait aydınlatma, soğutma ve ısınma giderlerine ilişkin faturaların Belediye Bütçesinden karşılanması sonucu .......... TL tutarında kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.

11.01.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 1 inci maddesinde; sözleşmenin tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulduğu, 12 nci maddesinde ise genel kural olarak sözleşmelerin geçerliliğinin, kanunda aksi öngörülmedikçe, hiçbir şekle bağlı olmadığı belirtilmiştir.

Anılan Kanununun "Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları" bölümünün "Uygulama alanı" başlıklı 339 uncu maddesinde; "Konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin hükümler, bunlarla birlikte kullanımı kiracıya bırakılan eşya hakkında da uygulanır.

Kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de bu hükümler uygulanır." hükmü bulunmaktadır.

Yine aynı Kanunun "Kullanma giderleri" başlıklı 341 inci maddesine göre kiracı, konut ve çatılı işyeri kiralarında, sözleşmede aksi öngörülmemişse veya aksine yerel âdet yoksa ısıtma, aydınlatma ve su gibi kullanma giderlerine katlanmakla yükümlüdür. Giderlere katlanan taraf, bu giderleri ispat edici belgelerin birer örneğini, istem üzerine diğer tarafa vermek zorundadır.

Bu itibarla Belediye, .......... otobüs terminali içinde bulunan iş yerleri için Encümen kararı ile yıllık olarak 39 adet kiracı ile 01.01.2021-31.12.2021 tarihleri arasında kira kontratı yapılmıştır.

Kiracılar ile imzalanan kira sözleşmelerinin "Ek Şartlar" başlıklı bölümünde;

" (...)

Kiralanan Gayrimenkule ait ortak giderler kiracı tarafından karşılanacaktır.

6.Kiracının, kiraya verenin yazılı olurunu alarak masrafı tamamen kendisine ait olmak üzere elektrik, su, havagazı vb. abonelikleri alacak ve sözleşme sona erdiğinde feshedilecektir. Kiracı bundan dolayı oluşabilecek zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Ayrıca doğacak zararın % 25'i kadar cezai şartı da tazmin etmekle yükümlüdür." denilmektedir.

Yapılan incelemede; .......... otobüs terminalinde bulunan iş yerleri için ısıtma ve soğutma sisteminin elektik giderlerine ait faturaların ve terminalin ısınması için fueloil yakıtına ait faturaların kiracılara yansıtılmadan Belediye bütçesinden karşılandığı tespit edilmiştir.

.......... otobüs terminalinde bulunan iş yerlerine .......... firması tarafından talep edilen şartları sağlayamadıklarından abonelik alınamadığı, Belediye adına tek abonelik var olduğundan iş yerleri için kartlı elektrik sayaçlarına geçilerek iş yerlerinin kendi sınırları içerisinde sarf etmiş oldukları aydınlatma gibi elektrik giderlerinin tahsil edildiği, diğer ortak alanlara ısıtma/soğutma sisteminin elektik giderinin ise idare tarafından karşılandığı anlaşılmıştır.

Ayrıca kış aylarında terminalin ısınması için fueloil sistemli kazan bulunduğu, Ulaşım Daire Başkanlığının talebine istinaden Makine İkmal Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı tarafından yakıt satın alındığı ve bu yakıt faturaları için yapılan ödemelerin kiracı iş yerlerine yansıtılmadığı görülmüştür.

Oysaki yukarıda yer alan mevzuat hükmü ve taraflar arasında yapılan sözleşmelerin ilgili hükümlerine bakıldığında ortak giderlerin ve kiracıların kullanımında bulunan iş yerlerine ait elektrik, su ve doğalgaz giderlerinin belediye bütçesinden karşılanmak yerine kiracı tarafından ödenmesi gerektiği açıktır.

Dolayısıyla, .......... terminali içinde kullanılan ısıtma ve soğutma sistemlerine ait elektrik ve yakıt faturalarının terminal içindeki işyerlerinin kiracılarına yansıtılmadan belediye bütçesinden karşılanması suretiyle 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde; "kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması" şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.

.......... Şehirlerarası Otobüs terminalinde 2021 yılı içerisinde iki defa yakıt ikmali yapıldığı görülmektedir. Ayrıca yılı içerisinde satın alınan yakıt ve elektrik faturaları terminalin kapalı alanına ait faturalardır. Buna göre kiracılara ait olması gereken söz konusu giderlere ilişkin tutarların hesabı; kapalı alanların ısıtılması için alınan yakıt bedeli ile yine aynı alanların elektrik fatura bedellerinin kapalı alan büyüklüğü olan .......... m²'ye bölünmesi ve 1 m² birim fiyatı bulunduktan sonra iş yerlerinin m² büyüklüğü ile çarpılarak yapılmıştır.

Diğer taraftan Sorumlular tarafından sorgu konusu kamu zararı tutarının tahsil edildiği belirtilse de, yapılan incelemede savunma ekinde sunulan belgelerin söz konusu tutara ilişkin tahakkuk kayıtları olduğu, tahsilata ilişkin (800-Bütçe Gelirleri Hesabı) kayıtlar olmadığı anlaşılmıştır.

Ayrıca, sorgu konusu edilen kamu zararı tutarının .......... TL'sinin ise, 10.01.2022 yılına ait ödeme emri belgesinde yer alması nedeniyle hesap dönemine ait olmadığı görülmüştür.

Bu itibarla, Belediye Başkanlığı tarafından kiraya verilen .......... Şehirlerarası Otobüs terminalindeki işyerlerine ait aydınlatma, soğutma ve ısınma giderlerine ilişkin faturaların Belediye Bütçesinden karşılanması nedeniyle .......... TL olarak sorgu konusu edilen ancak 10.01.2022 yılına ait ödeme emri belgesinde yer alan .......... TL'nin hesap dönemine ait olmaması nedeniyle düşülmesi suretiyle yeniden hesaplanan .......... TL tutarındaki kamu zararının;

…

müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faiziyle birlikte ödettirilmesine,

(Sayıştay 3.Dairesinin 01.06.2023 tarih ve 455 sayılı kararı)