I - KONU

Necmettin Erbakan Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’nın 14/04/2021 tarih ve 36453 sayılı yazısında özetle; idaresi tarafından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre 28/11/2018 tarihinde ihale edilerek, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre 28/01/2019 tarihinde anahtar teslim götürü bedel sözleşmeye bağlanan “Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İdari ve Derslik Blokları İkmal İnşaatı ve Çevre Düzenlemesi Yapım İşi”nde, iç mekanlarda “Özel M04-Diyabaz doğal taş malzeme ile döşeme kaplaması yapılması (70x35x2 cm-patinatolu yüzey)” imalatı yerine, seramik kaplama imalatı yapılmasına karar verildiği, yapımından vazgeçilen diyabaz kaplama imalatı birim fiyatının tespiti konusunda yüklenici ile idaresi arasında anlaşmazlık oluştuğundan bahisle, ortaya çıkan anlaşmazlığın karara bağlanması talebidir.

II - İNCELEME

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuat çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuş olup, sözleşme taraflarının uyuşmazlığa ilişkin görüş ve değerlendirmeleri özet olarak aşağıda belirtildiği şekildedir.

Yüklenicinin görüş ve talebi özetle;

Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait rayiç listesinde 10.240.26.00 rayiç no’lu koyu yeşil renkte (Bursa diyabazı) diyabazın, gri renkteki diyabazdan üst sınıfta ve daha alt katmanlardan çıkarılabilen malzeme olduğu için daha pahalı olduğu, ihale yılı olan 2018 yılı Bakanlıkça yayınlanan rayicinin 96 TL/m2 olduğu, bu fiyat kullanılarak oluşturulan birim fiyatının, 209,79 TL/m2 hesaplandığı, idarenin belirlediği 304,46 TL/m2 nin koyu yeşil diyabaz fiyatından da yüksek olduğu,

Yapımından vazgeçilen iş kalemi analizinde “Diyabaz doğal taş malzeme (70x35x2 cm-patinatolu yüzey)” rayici olarak “Net İş Mermer Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.”nden alınan proforma fatura tutarı 145 TL/m2 (KDV hariç) nin alınması gerektiği,

Bu şekilde birim fiyatın, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayınlanan 15.415.1101/A iş kalemi analizi kullanılırsa 208,09 TL/m2, Sözleşme ekinde mevcut “Diyabaz doğal taş malzeme ile döşeme kaplaması yapılması” iş kalemi analizi kullanılırsa 209,79 TL/m2 olarak tespit edilmesi gerektiği,

Yönündedir.

İdaresinin görüş ve değerlendirmesi; 

Sözleşme ekinde bulunan “Özel M04-Diyabaz doğal taş malzeme ile döşeme kaplaması yapılması (70x35x2 cm) (patinatolu yüzey)”  analizinin esas alındığı, Sözleşmenin 33.9 uncu maddesine göre, piyasa araştırması sonucunda, Diyabaz doğal taş malzeme (70x35x2 cm-patinatolu yüzey) için “Kapadokya Doğaltaş ve Madencilik Sanayi Ticaret A.Ş” nin verdiği 295 TL/m2 malzeme rayicinin Pn katsayısına bölünerek ihale tarihi fiyatının 216,08 TL/m2 olarak tespit edildiği, buna göre birim fiyatın 304,46 TL/m2 (KDV hariç) olarak belirlendiği yönündedir.

Tarafların görüş ve talebi bu şekilde belirtildikten sonra konunun incelemesine geçilmiştir.

İdaresi yazısı ve ekleri ile ihale dokümanının incelenmesinden;

Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi ikmal inşaatları ve Mühendislik Fakültesi ek bina- G Blok mahal listelerine göre yangın merdiveni, güvenlik holü ve bazı koridorlarda, “Diyabaz doğal taş malzeme ile döşeme kaplaması” iş kaleminin gösterildiği,

İhale dokümanı olan “İnşaat İmalatları Özel Fiyat Analizleri” nde anlaşmazlık konusu “Özel M04-Diyabaz doğal taş malzeme ile döşeme kaplaması yapılması (70x35x2 cm) (patinatolu yüzey)” iş kalemine ait analizler ve teknik tarifi ile yapım şartlarının açıklandığı, bahse konu analizde, “Diyabaz plaklar (70x35x2 cm) patinatolu yüzey” rayici için “Piyasa araştırması.04” yazdığı, “Yapım şartları” bölümünde, döşenecek taş kaplama malzemenin gri diyabaz olacağının belirtildiği,

Tespit edilmiştir.

İşe ait sözleşmenin “Diğer hususlar” başlıklı 33 üncü maddesinin 9 uncu fıkrasında;

“33.9-İş Artış ve Azalışlarında Birim Fiyatın Tespiti:

A-)Yapım İşleri Genel şartnamesinin 21.maddesindeki esaslara göre iş artış ve azalışların da birim fiyatın tespitinde aşağıdaki maddelerden birisi idare tarafından uygulanır.

a-)Resmi kurumlara ait birim fiyatların kullanılması; Resmi kurumlara ait ihalenin yapıldığı yılın karsız birim fiyatının üzerine yüklenici kar ve genel giderler oranı olarak %8 eklenecektir.

b-)Özel birim fiyatların kullanılması; özel birim fiyatın tespiti yapılacak imalat değişikliğinin belirlendiği zamanda idare tarafından alınacak karsız piyasa fiyat araştırması/araştırmaları yapılır. Yapılan piyasa fiyat araştırması, TÜİK/ÜFE endeksi dikkate alınarak ihale tarihine göre fiyatı geriye götürülür. Tespit edilen fiyat üzerine yüklenici kar ve genel giderler oranı olarak %8 eklenerek özel birim fiyat oluşturulur.

c-)Birim Fiyat Analizi kullanılması; Resmi kurumlara ait birim fiyatlarda gerek rayiç bedeller gerekse b maddesine göre piyasa fiyat araştırması yapılarak tespit edilen karsız birim fiyatlar kullanılarak birim fiyat analizi yapılır. Yapılan birim fiyat analizinin üzerine yüklenici kar ve genel giderler oranı olarak %8 eklenecektir. Resmi kurumlara ait rayiç bedeller de ihalenin yapıldığı yılın karsız fiyatı esas alınır.

d-)İş artış ve azalışların da birden fazla resmi kurum birim fiyatı varsa hangi resmi kurumun birim fiyatının kullanılacağı idare tarafından tespit edilir.

e-)İdare yukarıda belirtilen a, b, c ve d bentlerinden uygun gördüğü herhangi birini uygulayabilir.

B-)Yapım İşleri Genel şartnamesinin 22.maddesindeki belirtilen sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespitinde 33.1. maddenin 9-A. Fıkrası hükümleri geçerli olacaktır.” hükmü,

Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinde;

“…

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. …”

Hükmü bulunmaktadır.

Bilindiği üzere, 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre ihale edilerek sözleşmeye bağlanan işlerde, sözleşmesinde bulunmayan işlerin birim fiyatının tespiti, YİGŞ’nin 22 nci maddesi doğrultusunda yapılmaktadır.

Yapımından vazgeçilen ve sözleşmede fiyatı belli olmayan iş kalemlerinin birim fiyatının tespitinde ise, her ne kadar sözleşme ve ekleri ile o tarihte yürürlükte olan ilgili mevzuatında her hangi bir düzenleme yok ise de, tarafların eşitliği ve uygulamada paralellik ilkesi gereğince, yapımından vazgeçilen ve sözleşmede fiyatı belli olmayan iş kalemlerinin birim fiyatının tespitinde, YİGŞ’nin 22 nci maddesinde belirtilen usul ve esaslara uyulması gerektiği değerlendirilmektedir.

Yüklenicinin 06/03/2021 tarihli dilekçesi ile Anlaşmazlık tutanağı ve ekinde sunulan birim fiyat analizlerinden; yapımından vazgeçilen iş kalemi birim fiyatının tespitinde kullanılacak olan analiz ile yüklenici kârı ve genel giderler konularında yüklenici ile idaresi arasında anlaşmazlık olmadığı, ayrıca Sözleşmenin 39 uncu maddesinin 9 uncu fıkrası hükümlerinin uygulanması ve “Diyabaz doğal taş malzeme (70x35x2 cm-patinatolu yüzey)” rayiç fiyatının, piyasa araştırması yapılarak tespit edilmesi konularında da taraflar arasında bir anlaşmazlık olmadığı anlaşılmaktadır.

Anlaşmazlığın esasını teşkil eden hususun, birim fiyat analizinde yer alan “Diyabaz doğal taş malzeme (70x35x2 cm-patinatolu yüzey)” rayiç fiyatının nasıl belirleneceği üzerinde olduğu görülmektedir.

Bu tespit ve hükümler birlikte göz önünde bulundurulduğunda;

Yapımından vazgeçilen iş kalemi birim fiyat tespitinde, iş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak tespit edilen analizlere, YİGŞ’nin 22 nci maddesinin (3) üncü fıkrası gereği, kaynakların verimli kullanılması ilkesi gözetilerek fıkrada belirtilen rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamının herhangi bir sıralamaya bağlı olmadan uygulanmasının mümkün olduğu,

Piyasa araştırması yapılarak belirlenmesi gerektiğine karar verilen anlaşmazlık konusu malzeme rayicinin tespitinde ise, uygulama ayı yerel rayiçlerinin belirlenmesine yönelik çalışmalara yüklenicinin katılımının sağlanması için idaresince rayiç belirleme çalışmalarına katılması yönünde yükleniciye tebligat yapılması, idare ve yüklenicinin birlikte rayiç belirleme çalışmalarına katılması, yüklenici ve/veya temsilcisi ile birlikte en az 3 adet firmadan alınacak uygulama ayına ait yerel rayiçleri ihtiva eden fiyatların Ticaret ve/veya Sanayi Odası onayının alınması ve bu fiyatlardan kaynakların verimli kullanılması ilkesi gözetilerek uygun olanı seçildikten sonra, anlaşmaya varılan bu rayiç fiyat kullanılarak yeni birim fiyatın tespit edilmesi gerektiği,

Değerlendirilmektedir.

III - KARAR

Konu, ön bölümlerde belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre “Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İdari ve Derslik Blokları İkmal İnşaatı ve Çevre Düzenlemesi Yapım İşi”nde;

Yüklenici ve/veya temsilcisi ile birlikte, en az 3 adet firmadan alınacak uygulama ayına ait yerel rayiçleri ihtiva eden fiyatların, Ticaret ve/veya Sanayi Odası onayının alınması ve bu fiyatlardan kaynakların verimli kullanılması ilkesi gözetilerek uygun olanı seçildikten sonra, anlaşmaya varılan bu rayiç fiyat kullanılarak yeni birim fiyatın tespit edilmesi gerektiği,

05/01/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun EK 1 ve EK 2 nci maddelerine istinaden, 25/05/2021 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.

(Yüksek Fen Kurulunun 25.05.2021 tarih ve 2021/105 sayılı kararı)