Çevre ve Şehircilik Bakanlığı … İl Müdürlüğünce … tarihinde ihale edilen ve … … … İnş. San. Tic. Ltd. Şti. yükleniminde bulunan … TL sözleşme bedelli Samsun Vergi Dairesi Müdürlüğü Hizmet Binası İnşaatı Yapım İşi ile ilgili olarak süre uzatım kararına istinaden düzenlenen revize iş programı ile ödenek dilimlerinin geçmişe yönelik olarak değiştirildiği ve bu yeni ödenek dilimleri esas alınarak fiyat farkı ödendiği görülmüştür.

2013/5217 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “İş programı ve ödenek dilimi” başlıklı 7’nci maddesinde;

“(1) Sözleşme imzalandıktan sonra iş kalemlerinin, aylık imalatın, ihzaratın ve yıllık ödenekler ile bunların aylara dağılımını gösteren ayrıntılı bir iş programı hazırlanarak idarenin onayına sunulur.

(2) Herhangi bir aya ait iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde, daha sonraki aylarda yapılacak imalatlarda, imalat miktarı iş programına uygun hale gelinceye kadar, fiyat farkı hesaplanırken, iş programına göre gerçekleştirilmesi gereken ayın endeksi ile işin fiilen gerçekleştirildiği ayın endeksinden düşük olanı esas alınır.

…

(4) 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebep hallerinin gerçekleşmesi veya sözleşmenin ifasının idareden kaynaklanan nedenlerle gecikmesi nedeniyle yükleniciye süre uzatımı verilmiş olması halinde, gerçekleştirilmesi gereken aya göre iş kalemleri ya da iş grupları için uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak fiyat farkı hesaplanır. Bu kapsamda revize edilen iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde ikinci fıkraya göre işlem yapılır…” hükmü,

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin iş programını düzenleyen 17’nci maddesinde;

“(1) Yüklenici, sözleşme veya eklerinde belirlenen süre içinde, idarece verilen örneklere uygun bir iş programını hazırlayarak, onaylanmak üzere idareye teslim edecektir.

(2) İhzarat ödenmesi öngörülen işlerde, iş programları imalat ve ihzarat iş programı olarak düzenlenir. İhzarat, iş programlarına uygun yapılacaktır. Bu programlarda gösterilenden fazla yapılan ihzaratın bedeli hakedişe konulmaz ve iş programları onaylanmadan imalat ve ihzarat bedelleri ödenmez.

(3) İdare, iş programını verildiği tarihten başlamak üzere sözleşme veya eklerinde belirtilen süre içinde, olduğu gibi veya gerekli gördüğü değişiklikleri yaparak onaylar ve onaylı bir nüshasını yükleniciye verir. İş programları idarenin onayıyla geçerli olur.

(4) İş programında, resmi tatil günleri ile sözleşmesinde belirtilmiş ise, iklim şartlarından dolayı çalışmaya elverişli olmayan dönemler dışındaki bütün günlerin çalışarak geçirileceği göz önünde tutulur. Ancak, işin bitimi çalışmaya elverişli olmayan döneme rastlar ise idare yükleniciden, teknik şartları yerine getirerek işi tamamlaması için bu devre içinde çalışmasını isteyebilir. İş programının büro çalışmaları ile ilgili bölümlerinde iklim şartları dikkate alınmaz.

(5) Kapsamlı işlerde idare, iş programının, çubuk diyagram yerine, paket yazılım iş programı veya işin özelliğine göre hazırlanmış bilgisayar destekli iş programı kullanılarak düzenlenmesini isteyebilir.

(6) Yüklenici idarece onaylanmış iş programına aynen uymak zorundadır. Ancak zorunlu hallerde idarenin uygun görüşü ile iş programında değişiklik yapılabilir.

(7) İşte idarece onaylanan bir süre uzatımı bulunduğu takdirde, yüklenici bu hususun kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde yeni süreye göre revize iş programı düzenleyerek idarenin onayına sunmak zorundadır.” hükmü,

yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde yüklenici tarafından hazırlanıp, idarece usulüne göre onaylanmasını müteakip yürürlüğe giren iş programı ile yüklenici, belirli zaman aralıklarında belirtilen miktarlarda iş yapacağını kabul, beyan ve taahhüt etmekte; buna karşılık olarak da idare, yine programda belirtilen miktarlarda ödeme yapacağı taahhüdünde bulunmaktadır. İşin devamı sırasında yükleniciye, sözleşmede belirtilen zorunlu nedenlerle veya idarenin sebebiyet verdiği haller nedeniyle süre uzatımı verilmesi durumunda ise, uzatılan süreye göre yıllık ödenek dilimlerinde gerekli değişiklikler yapılarak yeni duruma göre revize iş programı hazırlanarak idarenin onayına sunulmaktadır.

Söz konusu yapım işinin sözleşmesi … tarihinde imzalanmış ve … tarihinde yer teslimi yapılmıştır. Yer tesliminin yıl sonunda yapılması nedeniyle … yılı için öngörülen ödenekler kullanılamamış ve süre uzatımı ve ödenek aktarma komisyonu kararı ile birinci revize iş programı yapılmıştır. Sonrasında ise iksa kazıklarına ait projelerin revize edilmesi nedeniyle … tarihli Süre Uzatımı ve Ödenek Aktarma Komisyonu Kararı ile … günlük süre uzatımı verilerek işin bitim tarihi … tarihi olarak belirlenmiştir. İksa kazıklarına ait projelerin revize edilmesi nedeniyle iş yeri teslimi fiilen geç yapılmış ve yükleniciye verilen süre uzatımı nedeniyle ikinci revize iş programı düzenlenmiştir. İkinci revize iş programının görünümü aşağıdaki gibidir.

Söz konusu yapım işinde yapılan mukayeseli keşif sonucunda %... oranında ve … TL tutarında iş artışı meydana gelmiş ve … tarihli Süre Uzatımı ve Ödenek Aktarma Komisyonu Kararı ile … günlük süre uzatımı kararı verilerek yeni iş bitim tarihi … olmuştur. Süre uzatım kararına istinaden üçüncü revize iş programı yapılmıştır. Üçüncü revize iş programının görünümü aşağıdaki gibidir.

İş artışı nedeniyle verilen …günlük süre uzatımına istinaden düzenlenen üçüncü revize iş programında, sadece süre uzatım tarihinden sonraki aylar değil, süre uzatım tarihinden önceki dönemlere ilişkin bütün ayların ödenek dilimlerinin de yeniden belirlendiği ve buna paralel olarak önceki dönemlere ilişkin fiyat farklarının yeni ödenek dilimlerine paralel olarak tekrar hesaplandığı görülmüştür.

Mevzuatta, revize iş programında süre uzatım tarihinden önceki dönemlere ilişkin aylık ödeneklerin revize edilmesi ve buna paralel olarak bu aylar için ödenecek fiyat farklarının da yeniden hesaplanması gerektiğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Revize iş programında geçmiş dönem, sadece ödeneklerin geçmiş yıllarda eksik gelmesi halinde, sadece yıllık bazda ödenek revizyonu için dikkate alınabilecektir. Dolayısıyla revize iş programında aylık ödenek revizyonunun sadece uzatılan müteakip süreye ilişkin yapılması gerekmektedir. İş artışı nedeniyle süre uzatımı verilmesi sonucu yapılan revize iş programından uzatılan süre ve artış miktarı dikkate alınarak iş programının sonuna ilave edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla iş artışı nedeniyle verilen süre uzatımı sonucu hazırlanması gereken üçüncü revize iş programının aşağıdaki gibi olması ve fiyat farkı ödemesinin de bu iş programı esas alınarak ödenmesi gerekmektedir.

(Sayıştay 1.Dairesinin 08.04.2021 tarih ve 10829 sayılı kararı)