60 sayılı İlamın 4'üncü maddesiyle; ... Bakanlığı tarafından 02.11.2010 tarihinde ihalesi yapılan ... İnş. San. Ve Tic. A.Ş. yüklenimindeki "... Limanları ve Sanayi Tesisleri Demiryolu Bağlantısı Alt Yapı İnşaatı" işine ilişkin fiyat farkı hesabında güncel endekslerin hatalı alınması sonucu oluşan ... TL kamu zararının tazminine karar verilmiştir.

….

Sorumluluk hususu ile ilgili olarak;

İlamda 6, 7 ve 8 no.lu hakedişler için ayrı ayrı -7 no.lu hakkedişte eksi (-) değer olarak- hesaplanan kamu zararının yekünu alınarak toplam kamu zararının bulunduğu, bu şekilde hesaplanan tutardan, "fiyat farkının kümülatif olarak belirlenen bir hesap olması, her bir hakkedişte yapılan fiyat farkı hesabının işin başından itibaren yapılan hesaplamaları da içermesi ve geçmiş aylardaki ödenek dilimleri ve kümülatif hakkediş tutarları dikkate alınmadan hesaplama yapılamayacağı" gerekçesi ile yalnızca 8 no.lu hakkediş raporunu imzalayan görevliler ile Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi sorumlu tutulmuş ancak söz konusu hakedişi "inceleyen" sıfatıyla imzalayan ... (Daire Başk. V.) sorumlular arasından çıkarılmıştır.

Bu defa sorumlular tarafından sunulan temyiz dilekçelerinde; Daire Başk. V. olan ...'ün hakedişi bir üst makama onaya sunmadan önce doğruluğu ve gerçeğe uygunluğu yönünden incelediği, ayrıca anılan kişinin 6 ve 7 no.lu hakedişlerle ilgili olarak gerçekleştirme görevlisi olduğu, bu anlamda kamu zararından sorumlu tutulması gerektiği öne sürülmüştür.

Yine sorumlu Gerçekleştirme Görevlisi ... tarafından, kendisinin kamu zararı tablosunda esas alınan 6 ve 7 no.lu hakedişlerde imzasının olmadığı dolayısıyla bu hakedişlere yönelik hesaplanan tutarlardan sorumlu tutulamayacağı belirtilmiştir.

5018 sayılı Kanunun "Giderin Gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde;

"Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. (Değişik son cümle: 22/12/2005- 5436/10 md.) Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.

Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

(Ek üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.

..." denilmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Çerçevesinde Sorumlu tutulacak Görevli ve Yetkililerin Belirlenmesi Hakkında Sayıştay Genel Kurulu'nun 5189/1 sayılı Kararında ise;

"b) Ödeme Emri Belgesine Eklenmesi Gereken Taahhüt ve Tahakkuk Belgelerine İlişkin Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 33'üncü maddesi uyarınca bütçeden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanmış ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekmektedir. Öte yandan anılan maddede, bir mali işlemin gerçekleştirilmesinde görevli olanların sorumluluğunun belirlenmesinde, bu görevlilerin yetkili ve görevli olması ve yapılan giderin de bu görevlilerce düzenlenen belgeye dayanıyor olması hususlarına bakılması gerekmektedir. Yani mali işlemin gerçekleştirilmesinde, görevli olanların imzası olmadan ödeme belgesinin tamamlanmış sayılmaması gerekmektedir. Bu nedenle, ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlilerinin, bu görevleriyle ilgili olarak yapmaları gereken iş ve işlemlerle sınırlı olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla," karar verilmiştir.

Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde; fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerinden birisi olan ve ödeme emrine eklenmesi gereken hakediş raporunu düzenleyen, inceleyen ve onaylayan kişilerin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulmaları gerekmektedir. Bu meyanda, hakediş raporunu mevzuata uygunluk yönüyle inceleyip imzalayan Daire Başk. V. ...'ün ortaya çıkan kamu zararıyla ilgili sorumluluğu bulunmaktadır. Nitekim bu durum, Bakanlığın yetki ve sorumluluk yönergesinde; Daire Başkanının denetimi altında sürdürülen işlerle ilgili düzenlenmiş hakediş raporlarını üst makama onaya sunmadan önce doğruluk ve yasa hükümlerine uygunluk yönünden inceleyeceği belirtilerek açıkça ifade edilmiştir. Kaldı ki adı geçen kişinin kamu zararına esas 6 ve 7 no.lu hakedişlerin ödenmesi sırasında gerçekleştirme görevlisi olduğu da dikkate alındığında mali sorumluluğunun bulunduğu ve bu nedenle sorumluluktan ayrı tutulmasının yerinde olmadığı değerlendirilmiştir.

Sorumlu Gerçekleştirme Görevlisi ...'nin "kamu zararına esas 6 ve 7 no.lu hakedişlerde imzasının olmaması nedeniyle bu hakkedişlere ilişkin kamu zararından sorumlu tutulamayacağı" iddiasına gelince; ilgili kişinin sözü edilen hakedişlerde imzası bulunmasa da, fiyat farkının kümülatif olarak belirlenen bir hesap olması, her bir hakkedişte yapılan fiyat farkı hesabının, işin başından itibaren yapılan hesaplamaları da içermesi ve geçmiş aylardaki ödenek dilimleri ve kümülatif hakkediş tutarı dikkate alınmadan fiyat farkı hesabı yapılamayacağı göz önüne alındığında, 6 ve 7 no.lu hakkedişlerdeki fiyat farkı hesabını görerek ve inceleyerek 8 no.lu hakediş raporunu imzalayan adı geçen kişinin sorumluluk itirazı yerinde görülmemiştir.

…

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 21.04.2021 tarih ve 49521 tutanak numaralı kararı)