HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Aktarılan kuralların değerlendirilmesinden, sözleşmenin uygulanması sırasında yasak fiil veya davranışta bulundukları tespit edilenler hakkında 4734 sayılı Kanun'un 58. maddesi uyarınca fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verileceği anlaşılmaktadır. Ancak, bu madde kapsamında yasaklama kararı verilebilmesi için fiil veya davranışların özelliğine göre idareye tanınan takdir yetkisi kapsamında bir değerlendirme yapılması gerektiği açıktır. Bu çerçevede, idareye tanınan takdir yetkisinin, gerek olayın oluş şekli ve niteliği, gerekse yasaklamaya esas fiil ile bunun yaptırımı hususunda ölçülülük ilkesi dikkate alınarak kullanılması gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, sözleşmeye göre işin bitim süresinin, iş yeri teslim tarihinden itibaren 370 gün olduğu, yer tesliminin ardından şirket tarafından şantiye kurulumu tamamlanarak işe başlandığı esnada Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (idare) ile Genel Müdürlükleri arasında protokol imzalanmadan söz konusu alanda çalışma yapılamayacağı belirtildiğinden çalışmaların durdurulduğu, şirket tarafından Karayolları Genel Müdürlüğü ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi arasında protokol imzalanmasının beklenildiği ve şirkete bu kapsamda ek süre verildiği, yapılan protokolün ardından başlayan çalışmalar belli bir süre devam ettikten sonra şirket tarafından idarece güney yan yolda bulunan çiftliğin kamulaştırılmadığından çalışmaların sürdürülemediği ve yapılacak yan yollardan birinin başka bir köprünün bağlantı yolu ile kesişmesi nedeniyle projenin revize edilmesi gerektiğinin bildirildiği, bununla birlikte, proje kapsamında saha çalışmalarının ardından tespit edilen sorunların idareye raporlanarak toplam 19 başlıktaki sorunların bir kısmının çalışmanın yapılmasına engel teşkil ettiğinin ifade edildiği, bu kapsamda yapılan başvurular neticesinde, şirkete toplamda yedi defa daha ek süre verilerek işin süresinin 742 gün uzatıldığı, ancak verilen ek sürelere rağmen şirket tarafından bildirilen eksikliklerden bir kısmının idarece giderilemeyerek çalışmaların gerekli şekilde yürütülmesinin sağlanamadığı, yüklenilen işin ancak %60,99'luk kısmının tamamlanabildiği anlaşılmaktadır.

Bununla birlikte, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 29/12/2019 tarihli yazısı ile revize projelerin henüz Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmamış olması ve güney yan yolda bulunan çiftliğin boşaltılamaması nedeniyle iş akışının yavaşladığı ve firma hakkında alacaklı haciz ihbarnamelerinin bulunduğu belrtilerek Kamu İhale Kurumu'ndan 4735 sayılı Kanun'un 10/e maddesi kapsamında söz konusu işin tasfiye edilip edilemeyeceği konusunda görüş istenildiği dikkate alındığında iş akışının yavaşlamasında idareden kaynaklanan sebeplerin söz konusu olduğunun idarece kabullenildiği sonucuna varılmaktadır.

Davacının sermayesinin tamamına sahip olduğu şirket tarafından yüklenilen yapım işi için gerekli izin, proje ve kamulaştırma işlemleri tamamlanmaksızın söz konusu iş ihale edildiğinden, işin aksamasında idareden kaynaklanan nedenlerin bulunduğu, öte yandan işin sözleşmede öngörülenden çok daha uzun sürelere ulaşması neticesinde firmanın asgari düzeyde makine, ekipman ve işçilik maliyetleri nedeniyle maddî olarak zor durumda kaldığı görülmektedir.

Öte yandan, şirket tarafından, projenin seyrini etkileyebilecek ve güvenlik risklerine sebep olabilecek birtakım hatalar bulunduğu ileri sürülerek ek süre talebinde bulunulduğu, bu talepler üzerine ise aksi bir tespit yapılmaksızın idarece her defasında ek süre taleplerinin olumlu karşılanarak bir bakıma söz konusu tespitlerin doğru olduğunun idarece de benimsendiği anlaşılmaktadır.

Şirket tarafından projeye yönelik olarak yapılan tespitlerin haklı olduğunun kabulüyle, işin icrasına devam etmesini beklemenin mâkûl olmayacağı göz önüne alındığında projenin hazırlanması safhasında mevcut olan eksiklikler sebebiyle belli bir kısmının devam etmesi mümkün görünmeyen bir iş için şirketin sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediğinden bahsedilemeyeceği açıktır.

Bu itibarla, her ne kadar davacının sermayesinin tamamına sahip olduğu şirket tarafından ihale konusu iş zamanında bitirilememiş ise de, firmanın projelerin onaylanmaması, kamulaştırılması gereken taşınmazın kamulaştırılmaması ve projede tespit edilen aksaklıkların giderilememesi nedenleriyle süre uzatımlarına hak kazandığı ve bu süre uzatımlarına rağmen bahsi geçen eksikliklerin idarece giderilemediği dikkate alındığında idarece olayın oluş şekli ve niteliği ile bunun yaptırımı hususunda ölçülülük ilkesine uygun işlem tesis edilmediği anlaşıldığından, şirketin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğinden bahisle anılan şirketin sermayesinin tamamına sahip ortağı olan davacının kamu ihalelerinden yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 14/11/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.

 

(Danıştay 13. Dairesinin 14.11.2022 tarih ve Esas No:2022/1775, Karar No:2022/4187 nolu kararı)