İtirazen şikâyet dilekçesinde ihale üzerinde bırakılan isteklinin özetle,

1) İş deneyim belgesinin ihalede istenilen belge ile benzerlik göstermediği, sunulan belgenin alt yüklenici iş bitirme belgesi olduğu ve onarım işine ait olup her ne kadar söz konusu belgede işin esaslı unsuru B-III grubu işler olarak belirlenmiş olsa da belgeye konu işin içeriğinin başvuru konusu ihalenin İdari Şartnamesi’nde benzer iş olarak belirlenen B-III grubunda yer almadığı, anılan belgenin hatalı düzenlendiği, alt yüklenici sıfatıyla belgeye konu işlerin hangilerinin gerçekleştirildiği hususunda belirsizlik olduğu,

2) Alt yüklenici iş deneyim belgesinin düzenlenebilmesi için yapım işinde alt yüklenici çalıştırılmasına müsaade edilmiş olması, yüklenici ile alt yüklenici arasında yapılacak iş karşılığı bedel içeren bir sözleşmenin bulunması, alt yüklenici tarafından yapılacak işlerin bir listesinin idareye verilmesi, iş deneyim belgesi düzenlenmesi aşamasında yüklenici ile yapılan sözleşmeye ilişkin faturaların SMMM/YMM veya vergi dairesi onaylı suretlerinin idareye verilmesi ve iş kapsamında çalıştırılan işçilerin sosyal güvenlik primlerini gösterir bildirgelerin idareye verilmesi gerektiği halde sayılan bu kurallara aykırı olacak şekilde iş deneyim belgesine konu işte alt yüklenici çalıştırılmasına müsaade edilmediği, yüklenici ile alt yüklenici arasındaki sözleşmenin idare tarafından onaylanmadığı ve iş deneyim belgesi düzenlenirken sözleşmeye esas faturaların ve SGK prim bildirgelerinin idareye verilmediği ve teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

 

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Uyuşmazlığa konu ihalenin Şırnak Özel İdaresi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından ihalesi gerçekleştirilen “Şırnak İli Silopi İlçesi Kavallı Köyü 12 Derslikli İlkokul İkmal Yapım İşi” olduğu, ihalenin 17.05.2023 tarihinde 6 isteklinin katılımıyla gerçekleştirildiği, sınır değerin altında teklif sunan Ömer Koluman ve Ertürk İnş. Taah. Tekstil Nakliye ve Paz. Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin reddedildiği, Ahmet Hamitoğlu - Hakan Madencilik İnş San. ve Tic. Ltd Şti. İş Ortaklığına ait teklifin her iki firmanın da yeterlik bilgileri tablosunda iş deneyimine ilişkin bilgilere yer vermediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin USAL Yapı Dek. İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Ömer Altan – Halit Adak İş Ortaklığı’nın ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İhale dokümanında, “İş Gruplarının Maliyetteki Oranları” belgesi kapsamında “Subasman Altı İmalatları, Subasman Üstü İmalatları: Kalıp - Kalıp İskelesi – Demir – Beton, İç Duvarlar, İç Duvar ve Tavan Sıvaları-Tavan İskelesi, Yer Döşemeleri - Tesviye Tabakası, Kapı ve Pencereler, İç Duvar-Tavan ve Doğrama Boyaları, Çatı İşleri, Dış Cephe İmalatları, Islak Hacim İmalatları, Mermer İmalatları, Genel İmalatlar, Çevre Düzenleme İmalatları, Mekanik Tesisat ve Elektrik Tesisatı” ana başlıklarına ve söz konusu kalemlere ilişkin alt başlıklara yer verildiği ve İdare tarafından söz konusu kalemlerin yaklaşık maliyet hesabında esas alındığı, İdari Şartname’de B-III grubu işlerin benzer iş olarak kabul edileceğine dair düzenleme yapıldığı ve dokümanın bu haliyle kesinleştiği görülmektedir.

İhale üzerinde bırakılan USAL Yapı Dek. İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen yeterlik bilgileri tablosu incelendiğinde EKAP’ta kayıtlı olan iş deneyim belgesi olarak 2017/307727-2346895-1-4 sayılı iş deneyim belgesinin beyan edildiği anlaşılmıştır.

EKAP üzerinden yapılan incelemede beyan edilen iş deneyim belgesinin Cizre Belediyesi Destek Hizmetler Müdürlüğü tarafından “Eski Çarşı Rehabilitasyon İşi”ne ilişkin olarak USAL Yapı Dek. İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti. adına 18.06.2021 tarih ve 2017/307727-2346895-1-4 sayı ile düzenlenen alt yüklenici iş bitirme belgesi olduğu, söz konusu belgede işin alt yüklenici tarafından yapılan kısmının “Eski Çarşı Rehabilitasyon Yapım İşi” olduğu, uygulanan yapı tekniğinin “Yığma Kargir, Belgeye konu işin esaslı unsuru: B/III Grubu İşler” olduğu, esas işin ilk ve toplam sözleşme bedelinin 3.152.500,02TRY, alt yüklenicinin yüklenici ile yaptığı sözleşmenin bedelinin 3.072.232,52 TRY ve belge tutarının “2.457.786,02 TRY, Belge tutarının iş grupları itibariyle dağılımı: %12 Elektrik, %16 Mekanik, %72 İnşaat İşleri” olduğu tespit edilmiştir.

22.06.2023 tarihli ve E-13983960-101.01.02[101.01.02]-38817 sayılı Kurum yazısı ile iş deneyim belgesini düzenleyen idareden itirazen şikayete konu alt yüklenici iş bitirme belgesine esas işe ilişkin olarak; idare ile yüklenici arasında imzalanan ihale konusu işe ilişkin sözleşme, yüklenici ile alt yükleniciler arasında imzalanan sözleşmeler, yüklenici ve alt yükleniciler tarafından gerçekleştirilen iş kalemleri/iş grupları listesi, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında hazırlanan hakedişler ve kesin hakedişler, düzenlenen fatura örnekleri istenilmiş olup 13.07.2023 tarihli ve E-14185436-840-39705 sayılı yazı ile söz konusu belgeler Kuruma gönderilmiştir. 

Alt yüklenici iş bitirme belgesine konu ”Eski Çarşı Rehabilitasyon İşi” kapsamında yüklenici ÜÇKARDEŞLER İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile alt yüklenici USAL Yapı Dek. İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti. arasında düzenlenen alt yüklenici sözleşmesi dahilinde alt yükleniciye yaptırılacak işlerin listesi ve hakediş raporları üzerinde yapılan inceleme neticesinde belgeye konu işin, halihazırda mevcut bulunan ve birkaç bölümden oluşan çarşının ihtiyaç görülen kısımlarının tadilatı, onarımı ve rehabilitasyonuna yönelik olduğu ve yapının bir bütün halinde baştan sona inşasına ilişkin olmadığı, başvuruya konu ihalenin Şırnak İli Silopi İlçesi Kavallı Köyü 12 Derslikli İlkokul İkmal Yapım İşi olduğu, iş kapsamında kısmen betonarme imalatın yapıldığı ve kalan okul inşaatı işlerinin tamamlanarak yeni bir yapı inşaatının gerçekleştirileceği dolayısıyla iş deneyim belgesine konu işin ihale konusu iş ile uyumlu olmadığı,

İncelenen ihalede B-III grubu kapsamındaki işlerin benzer iş olarak belirlendiği, ancak idare tarafından bu grubun ihtiva ettiği işlerle ilgili tamamlama, onarım, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri gibi işlerin benzer iş kapsamında kabul edileceğine ilişkin herhangi bir düzenlemenin yapılmadığı görüldüğünden, halihazırda mevcut bulunan ve birkaç bölümden oluşan çarşının ihtiyaç görülen kısımlarının tadilatı, onarımı ve rehabilitasyonunu ihtiva eden itirazen şikâyete konu alt yüklenici iş deneyim belgesinin benzer iş kapsamında değerlendirilmesinin de mümkün olmadığı, dolayısıyla, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin gerek ihale konusu işe gerekse de ihalede istenilen B-III grubu benzer iş tanımına uygun olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan USAL Yapı Dek. İnş. Malz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş deneyim belgesinin esaslı unsurunun B-III grubu olarak belirlendiği, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ışığında bir işin B-II veya B-III grubuna uygun olarak değerlendirilebilmesinin ana koşulunun, yapının bir bütün halinde baştan sona (temelden çatıya) inşaatının gerçekleştirilmesine bağlı olduğu, sunulan alt yüklenici iş bitirme belgesinin baştan sona (temelden çatıya) bir yapı inşaatına ilişkin olmadığı bu durumda söz konusu alt yüklenici iş bitirme belgesinin esaslı unsur belirlenmemek suretiyle yeniden düzenlenmesi hususunun belgeyi düzenleyen Cizre Belediyesi Destek Hizmetler Müdürlüğü’ne bildirilmesi gerekmektedir.

 

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.

(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;

…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,

d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,

izleyen günden itibaren başlar.

(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez ” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz” açıklaması bulunmaktadır. 

Başvuru sahibinin 2’nci iddiasının 25.05.2023 tarihli idareye şikayet başvurusuna konu edilmediği, söz konusu iddianın ilk kez 08.06.2023 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda yer aldığı tespit edilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan açıklama şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir. Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından öncelikle idareye şikayet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari başvuru yolunda şikayet yoluna başvurulmadan itirazen şikayet yoluna başvurulamayacağından, şikayet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikayet başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır.

Bu çerçevede şikayet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup, idarelere kendi vakıa, gerekçe ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması nedeniyle, önemli bir usuli güvence teşkil etmektedir.

Uyuşmazlık konusu olan iddiaların bunu ileri süren istekli tarafından iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10 gün içerisinde bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri sürülmesi gerekmektedir.

Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikayet dilekçesinde bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiaların incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dahilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz konusu iddiaların, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içerisinde ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla süresinde ileri sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu itibarla, başvuru sahibinin bahse konu iddiasının uyuşmazlığa konu hususu öğrendiği 24.05.2023 tarihini (ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği tarih) izleyen günden itibaren 10 gün içinde yazılı şekilde ileri sürmesi, bir diğer deyişle başvuruda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 08.06.2023 tarihinde itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

(Kamu İhale Kurulunun 26.07.2023 tarih ve 2023/UY.I-1059 nolu kararı)