2- 118 sayılı İlamın 1’inci maddesi D fıkrasıyla; “... Üniversitesi ... Spor Tesisleri İnşaatı İşi”nde; Yapılması öngörülen ve işe ait teknik şartnamede yer alan “... belgesi” alınması işi yüklenici tarafından yapılmamasına rağmen yükleniciye hakedişlerin buna ilişkin bir kesinti olmadan ödenmesi sonucunda ... TL tutarında kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle tazmin hükmü verilmiştir.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

... Üniversitesi ... Spor Tesisleri İnşaatı İşi”nde; Yapılması ön görülen ve işe ait teknik şartnamede yer alan “... belgesi” alınması işi yüklenici tarafından yapılmamasına rağmen yükleniciye hakedişlerin buna ilişkin bir kesinti olmadan ödenmesi sonucunda ... TL tutarında kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesiyle tazmin hükmü verilmiştir.

... Üniversitesi ... Spor Tesisleri İnşaatı İşi”ne ilişkin ihale dosyası ve eklerinde yapılan incelemede; ihalenin ... tarihinde ... kayıt numarası ile ilan edildiği, ... tarihinde 4374 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulüyle yapıldığı, ihale için sunulan tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ... İnşaat Taahhüt Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin ... TL’lik teklifi en uygun teklif olarak değerlendirilerek, bu firma ile ... tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalandığı anlaşılmıştır.

İşe ait sözleşmenin 6’ncı maddesinde;

“Bu Sözleşme, anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olup, ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için yüklenici tarafından teklif edilen ... TL toplam bedel üzerinden akdedilmiştir.

Yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel esas alınır.”,

Denilmektedir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında;

“Yüklenici, üstlenmiş olduğu işleri, sorumlu bir meslek adamı olarak fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapmayı kabul etmiş olduğundan, kendisine verilen projeye ve/veya teknik belgelere göre işi yapmakla, bu projenin ve/veya teknik belgelerin iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yere, kullanılacak her türlü malzemenin nitelik bakımından yeterliliğini incelemiş, kabul etmiş ve bu suretle işin teknik sorumluluğunu üstlenmiş sayılır …”

Hükmü yer almaktadır.

Açık İhale Usulü ile İhale Edilen Uygulama İşlerinde Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin 13 ve 14’üncü maddesinde;

Madde 13- İşin Yapılacağı Yerin Görülmesi

13.1-İşin yapılacağı yeri ve çevresini gezmek, inceleme yapmak; teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin sorumluluğundadır. İşyeri ve çevresinin görülmesiyle ilgili bütün masraflar isteklilere aittir.

13.2-İstekli, işin yapılacağı yeri ve çevresini gezmekle; işyerinin şekline ve mahiyetine, iklim şartlarına, işin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve kullanılacak malzemelerin miktar ve türü ile işyerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş; teklifini etkileyebilecek riskler, olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılır.

13.3-İstekli veya temsilcilerinin, işin yapılacağı yeri görmek istemesi halinde, işin gerçekleştirileceği yapıya ve/veya araziye girilmesi için gerekli izinler İdare tarafından verilecektir.

13.4-Tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve teklifini buna göre hazırladığı kabul edilir.

Madde 14- İhale Dokümanında Açıklama Yapılması

14.1-İstekliler, tekliflerin hazırlanması aşamasında, ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duydukları hususlarla ilgili olarak, son teklif verme gününden en geç on (10) gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilirler. Bu tarihten sonra yapılacak açıklama talepleri değerlendirmeye alınmayacaktır.

14.2-Açıklama talebinin uygun görülmesi halinde İdarece yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale dokümanını alan tüm isteklilere iadeli taahhütlü mektupla gönderilir veya imza karşılığı elden verilir. İdarenin bu yazılı açıklaması, son teklif verme gününden en az üç (3) gün önce tüm isteklilerin bilgi sahibi olmalarını sağlayacak şekilde yapılacaktır.

14.3-Açıklamada, sorunun tarifi ve İdarenin ayrıntılı cevapları yer alır; açıklama talebinde bulunan isteklinin kimliği belirtilmez.

14.4-Yapılan yazılı açıklamalar, ihale dokümanını açıklamanın yapıldığı tarihten sonra alan isteklilere ihale dokümanı içinde verilir.”

Düzenlemeleri yer almaktadır.

Söz konusu işte yüklenici teklifini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak vermiş ve yüklenicinin işin tamamı için teklif ettiği toplam bedel üzerinden sözleşme akdedilmiştir. Dolayısıyla iş kapsamında yapılması öngörülen imalatların yüklenici tarafından ihale dokümanına uygun olarak yapılması, bu imalatların yapılmadığı veya imalatlar yerine başka imalatların yapıldığı durumda ise sözleşme bedeli esas alınmak üzere yapılan imalatlara göre ödeme yapılması gerekmektedir.

İşe ait genel teknik şartnamede iş “Yarı Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu Binası, Kafeterya Binası ve Açık Spor Sahalarının yapım işine ait uygulama projelerinde gösterilen inşaat işlerinin özel teknik şartnamede anlatıldığı şekilde, verilen standartlara uygun olarak kusursuz, eksiksiz, sanat ve fen kurallarına uygun biçimde tamamlanması ve tam çalışır vaziyette anahtar teslimi idareye teslim edilmesi işi” olarak tanımlanmaktadır.

Yapılan incelemede; İdare tarafından genel teknik şartnameden hareketle özel teknik şartnameler hazırlandığı, bunlar arasında özel pozlara ait teknik şartnamenin de yer aldığı anlaşılmıştır. Futbol sahası özel pozlara ait teknik şartnamede, burada yer alan imalatlara ilişkin şartlar detaylı olarak ifade edilmiştir.

Söz konusu Teknik Şartnamede, futbol sahasına ilişkin temel özellikler sayıldıktan sonra,

“Sahaya ... Belgesi alınacaktır. ... belgesi için yapılacak olan test saha bittikten sonra yapılacaktır. Kullanılacak olan halıya ilişkin FIFA STAR 1 belgesi ekinde; laboratuvar test (saha testlerinin ve yukarıda teknik özellikleri belirtilen halıya ilişkin teknik özellikleri sağlayacak testlerin) sonuçları FIFA belgesi ile birlikte ve yeminli mütercimden Türkçe tercüme edilerek idareye sunulacaktır.

... belgesi için yapılacak olan test saha bittikten sonra yapılacağından ve sahaya Star 1 belgesi bu testlerin FIFA’ya gönderilmesi sonucu alınacağından, sentetik çim imalatının pursantaj tutarının %30’unun ödemesi sahanın Star 1 belgesi aldığının FIFA’nın sitesinde yayınlanmasına müteakip ödenecektir. Geçici kabul işlemi ise yüklenici tarafından idareye sunulması gereken tüm belgelerin eksiksiz teslim edilmesini takiben yapılacaktır.

Sahaya alınacak ... belgesi ile ilgili tüm işlemler ve giderler yükleniciye aittir.”,

Denilmiş,

“Yüklenici Firma Tarafından İdareye Sunulması Gereken Belgeler” başlıklı bölümün (c) fıkrasının 4’üncü bendinde;

“Sahanın belge aldığına dair FIFA’nın sitesinde yayınlanan belgenin çıktısı, (Orijinal FIFA Star 1 belgesi idareye sunulmadan kesin hesap işlemi yapılmayacaktır.)”

Denilmiş ve devamında, İdareye sunulması gereken belgeler teslim edilmeden geçici kabul işleminin yapılmayacağı ifade edilmiştir.

Bu hükümlere göre “... Üniversitesi ... Spor Tesisleri İnşaatı İşi”nde yapılması öngörülen futbol sahası için bu belgenin alınması, belge alınmadan kabul işlemi yapılmaması ve ödeme yapılmaması gerekmektedir.

Ancak, yapılan incelemede, ... belgesinin olmadığı, buna rağmen işin geçici kabulü yapılarak pursantaj değerlerine göre yükleniciye ödeme yapıldığı anlaşılmış ise de;

... belgesinin ne şekilde verileceği ise FIFA'nın resmi sitesinde yayınlanan "FIFA Ouality Programmefor Football Turf Handbook of Reguirements —October 2015 edition" el kitapçığında tarif edilmiştir. Bu kitapçığın 22’nci sayfasında bu belgenin verilebileceği saha ölçülerinin profesyonel kullanıma uygun olmayan sahalarda kısa kenar (width) min. 45 metre, max. 90 metre uzun kenar [length] min. 90 metre, max. 120 metre olabileceği gösterilmektedir. Buradan rahatlıkla anlaşılabileceği gibi proje ve şartnamede kısa kenarı 30 metre, uzun kenarı 50 metre olan halı saha için teknik şartnamemizde belgenin alınması ile ilgili ibaresinin silinmesi sehven unutulan bu belgenin alınabilmesi mümkün değildir. Ayrıca teknik şartname ve projede belirtilen diğer bütün hususlar yerine getirilmiş olup İlamda da bunun aksine bir tespit bulunmamaktadır.

Teknik Şartnamede istenilen bu belgenin nasıl verileceğinin tespit edildiği "FIFA Ouality Programmefor Football Turf Handbook of Reguirements October 2015 Edition (EK-5)“ El Kitapçığı Ekim 2015 tarihinden itibaren geçerlidir ancak bu hususu belirleyen daha önceki kitapçık olan "FIFA Ouality Conceptfor Football Turf Handbook of Reguirements - January 2012 Edition (EK6)"da da bahse konu belgenin verilebilmesi için gerekli saha ölçülerinin ebatları ile ilgili aynı şartlar mevcuttur.

Bu nedenlerle ... ihale kayıt no.lu K.Ü: ... Spor Tesisleri İşi ihaleye çıktığında da, taahhüt yerine getirilirken de teknik şartnamesinde istenilen belgenin verilebileceği saha ölçüleri belli olduğundan ve yapılan sahanın ölçüleri (30 x 50 m) istenilen belgeyi alabilmek için uygun olmadığından belgenin alınıp alınamayacağı ile ilgili bir çelişki söz konusu değildir.

Teknik şartnamesinde silinmesi sehven unutulan bu belgenin alınması istenilse bile proje ve teknik şartnamede belirtilen saha ölçülerden dolayı alınması mümkün olmayan bir belge için herhangi bir bedel olmamalıdır. Kamu zararı olarak İlamda yer alan tutar bu belgenin (...) alınması için uygun olan ölçülere sahip bir saha için tespit edilmiştir. Teknik şartnamede istenilen belgenin bedelinin bu işin yaklaşık maliyet hesaplanması aşamasında da alınabilmesi mümkün olmadığı için bu belge ile ilgili herhangi bir bedel yaklaşık maliyette de bulunmamaktadır.

Bu belgenin alınamaması mücbir sebeplerden veya proje değişikliklerinden kaynaklı olarak bir imalattan vazgeçilmesi değil ihaleye çıktığı anda da imalatın yapıldığı zamanda da alınamaması yükleniciden ve idareden kaynaklanmayan, ihale aşamasında da saha ölçülerinden dolayı alınması mümkün olmadığı için herhangi bir bedel tespit edilmesi mümkün olmayan bir belgedir.

İhale aşamasında da, yüklenici tarafından imalat yapıldıktan sonra da alınması mümkün olmadığı için bedeli tespit edilemeyen bir belgenin yüklenici hakedişinden düşülmesi mümkün değildir. Bu nedenlerle herhangi bir kamu zararı oluşmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, 118 sayılı İlamın 1’inci maddesi D fıkrasıyla; “... Üniversitesi ... Spor Tesisleri İnşaatı İşi”nde; Yapılması öngörülen ve işe ait teknik şartnamede yer alan “... belgesi” alınması işi yüklenici tarafından yapılmamasına rağmen yükleniciye hakedişlerin buna ilişkin bir kesinti olmadan ödenmesi sonucunda ... TL tutarında kamu zararına sebebiyet verilmesine ilişkin hükmün KALDIRILMASINA, Oy çokluğu ile, karar verildi.

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 19.2.2020 tarih ve 47241 sayılı kararı)