Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmada hazır bulunanların dinlenmesi sonucunda;

696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 24'üncü maddesi uyarınca mahalli idare şirketi kadrosuna geçirilen işçilere toplu iş sözleşmesi gereğince ödenen sosyal yardımlara sözleşme giderleri ve genel giderlerin dahil edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar" başlıklı 62'nci maddesinin (e) bendinin (2) numaralı alt bendine göre, ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olabilmesi için belirli şartları taşıması gerekir. Buna göre, ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, personellerin çalışma saatlerinin tamamının idarede kullandığı, yaklaşık maliyetinin en az %70'lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği işin süreklilik arz ettiği durumlarda söz konusu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olduğu kabul edilmelidir. Ayrıca yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı; Park ve bahçe bakım ve onarımı işleri, çöp toplama işleri, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmiştir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun "Fiyat farkı verilebilmesi" başlıklı 8'inci maddesinin ikinci fıkrasında, "4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran bu Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır. Toplu iş sözleşmesinin kamu işveren sendikası tarafından bu fıkraya göre sonuçlandırılması hâlinde, belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödenir. Kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen ve sonuçlandırılmayan toplu iş sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemez, 4857 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası esas alınarak asıl işveren sıfatından dolayı ücret farkına hükmedilemez ve asıl işveren sıfatıyla sorumluluk yüklenemez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenir." hükmü yer almaktadır.

4734 sayılı Kanun'un 62'nci maddesinin (e) bendine göre personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kabul edilen hizmet alımları için toplu iş sözleşmesi imzalanması halinde, 4735 sayılı Kanun'a göre belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödenmesi gerekir.

Şirket kadrosuna geçirilen işçiler için alınan hizmet, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olduğu için toplu iş sözleşmesi uyarınca yapılan çocuk, yakacak, ikramiye vb. ödemeler fiyat farkı olarak ödenmelidir. 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 24'üncü maddesi uyarınca mahalli idare şirketi kadrosuna geçirilen işçilere şirketlerce uygulanmak üzere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karar bağlanan ve 30.06.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu iş sözleşmesinin ücret, mali ve sosyal haklara ilişkin hükümleri düzenlenmiştir.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24'üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar'ın "Hizmet alım sözleşmesi açısından kapsamın belirlenmesi" başlıklı 29'uncu maddesinin birinci fıkrasında, "375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 24 üncü madde ile tanınan işçi statüsüne geçirilme hakkından yararlanılabilmesi için personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmesinin bu Usul ve Esasların 4 üncü maddesinde belirtilen nitelikte personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımına ilişkin sözleşme olması gerekir", aynı Usul ve Esasların 4'üncü maddesinde, "Bir sözleşmenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmesi olarak kabul edilebilmesi için;

a) 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlenmiş olması,

b) Bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanılması,

c) Yaklaşık maliyetin en az %70'lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluşması,

ç) Yıl boyunca devam eden ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımı niteliğinde olması,

şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.",

hükümleri yer almaktadır.

Usul ve Esaslarda yapılan düzenlemeye göre bir hizmetin personele dayalı hizmet alımı olabilmesi için 4734 sayılı Kanun'un 62'inci maddesinin (e) bendinde belirtilen şartların gerçekleşmesi gerekir. Şirket kadrosuna geçirilen işçiler personele dayalı hizmet alımı kapsamında çalıştırıldığı için bu hizmeti personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul etmek ve 4735 saylı Kanun'un 8'inci maddesine göre ödenen toplu iş sözleşmesi tutarlarının da fiyat farkı olarak verilmesi gerekir. Şirket kadrosuna geçirilen işçiler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında çalıştırıldığından, toplu iş sözleşmesinde işçiler için öngörülen ücretler yükleniciye fiyat farkı olarak ödenmelidir. Toplu iş sözleşmesi uyarınca yapılan ödemelerin fiyat farkı olarak verilmesi ve bu tutarlara ilave olarak %4 oranında sözleşme giderleri ve genel giderleri eklenmemesi gerekir. Toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan giderlerin fiyat farkı olarak ödenmemesi ve toplu iş sözleşmesine göre ödenen tutarlara ilave %4 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler eklenmesi belirtilen mevzuata aykırıdır.

Açıklanan gerekçelerle, Toplu İş Sözleşmesi hükümleri uyarınca yapılan ödemelere %4 sözleşme giderleri ve genel giderlerin dahil edilmesi sonucu .......... TL kamu zararına neden olunduğu görülmüştür.

(Sayıştay 6. Dairesinin 13.10.2022 tarih ve 752 sayılı kararı)