338 sayılı Ek İlamın 1'inci maddesi ile; ... Üniversitesine ait taşınmazların (kantin, büfe, market, restoran, fotokopi çekim yeri otopark vb.) ... Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı İktisadi İşletmesine bedelsiz olarak tahsis edilmesi ve işletme hakkı karşılığı olarak herhangi bir kira bedeli alınmaması sonucu ortaya çıkan ... TL kamu zararı ile ilgili olarak;

... TL'si ... tarih ve ... no.lu MİF ile tahsil edildiği,

... Üniversitesi İktisadi İşletme Müdürlüğü tarafından ... TL'ye alınan X-Ray cihazları ile boy detektörleri ... tarihli Yönetim Kurulu Kararı ile İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığının kullanımına verilerek taşınır devri yapıldığı ve söz konusu tutar için ... tarih ve ... no.lu MİF ile Gelirler Hesabına alınarak tahsilat kaydı yapıldığı,

... Üniversitesi İktisadi İşletme Müdürlüğünün 2017 yılı gelirlerinden ... TL'si ... tarihli Yürütme Kurulu Kararı doğrultusunda ... tarih ve ... no.lu MİF ile Üniversitenin Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı hesabına aktarıldığı,

Görülmüş olup, Sayıştay Temyiz Kurulunun 03.03.2021 tarihinde verdiği 229 sayılı İlamın 1'inci maddesinin bozulmasına ilişkin 49169 Tutanak no.lu kararı öncesinde tahsil edildiği anlaşılan toplam ... TL için ilişik kalmadığına, karar verilmiştir.

Öncesinde; ... Üniversitesinin 2017 yılı hesabının Sayıştay ... Dairesinde yargılanması sonucu çıkarılan 229 sayılı Asıl İlamın 1'inci maddesi ile; Üniversiteye ait taşınmazların (kantin, büfe, market, restoran, fotokopi çekim yeri otopark vb.) ... Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı İktisadi İşletmesine bedelsiz olarak tahsis edilmesi ve işletme hakkı karşılığı olarak herhangi bir kira bedeli alınmaması nedeniyle oluşan ... TL kamu zararının tazminine karar verilmiş, İlam hükmü hakkında düzenlenen 03.03.2021 tarih ve 49169 Tutanak no.lu Temyiz Kurulu Kararında ise; konu esastan incelenerek İlam hükmünün mevzuata uygun olmadığı anlaşılmış, Kararda yer alan gerekçe ile tazmin hükmü bozulmuş ve yeniden hüküm verilmek üzere dosya Dairesine gönderilmiştir.

Sayıştay ... Dairesince yapılan yeni yargılama neticesinde kurulan 338 sayılı Ek İlam hükmü ile; hesap dosyasında bulunan tahsilat belgeleri incelenerek, ... TL tutarındaki kamu zararının, Temyiz Kurulu'nun anılan bozma kararı öncesinde tahsil edildiği anlaşılmakla, bu tutar için ilişik kalmadığına karar verilmiştir.

Bu defa sorumlular, 338 sayılı Ek İlam hükmünün tazmin hükmü niteliğinde olduğundan bahisle konunun önceki Temyiz Kurulu Kararında yer alan gerekçeler doğrultusunda yeniden incelenerek hükmün kaldırılmasını talep etmiştir.

Konunun esası ile ilgili yapılan incelemede;

... Üniversitesi İktisadi İşletmesi, Üniversite Senatosunun ... tarih ve ... sayılı toplantısında kabul edilen "... Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı İktisadi İşletme Yönergesi" ile kurulmuş ve bu Yönergenin 1'inci maddesi uyarınca İktisadi İşletmenin amacı; "... Üniversitesi personelinin, eş ve çocuklarının ve kanunen bakmakla yükümlü oldukları aile bireylerinin, öğrencilerinin, ... Üniversitesince düzenlenen bilimsel, kültürel ve sosyal etkinliklerine katılımcı olarak davet edilenlerin, uluslararası anlaşmalar ve değişim programıyla gelen kişilerin, diğer üniversitelerden gelen konukların, ... Üniversitesinin ilişkili olduğu kamu kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin ve dış ülkelerden gelen konukların ücret karşılığı yararlanabilecekleri, Turizm ve Otelcilik Programı öğrencilerinin pratik eğitimlerine imkân sağlamak amacı ile kurulan araştırma ve uygulama otelleri, kantin, kafeterya, konaklama ve sosyal tesis işletmeleri bu yönerge hükümlerine göre işletilir." şeklinde belirlenmiştir.

Üniversitelere ait iktisadi işletmenin kurulmasına ilişkin yasal dayanaklarına bakılacak olunursa;

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Sosyal hizmetler" başlıklı 47'nci maddesinde;

"Faaliyetlerin Düzenlenmesi:

a.(Değişik: 17/8/1983 - 2880/28 md.) Yükseköğretim kurumları, Yükseköğretim Kurulunun yapacağı plan ve programlar uyarınca, öğrencilerin beden ve ruh sağlığının korunması, barınma, beslenme, çalışma, dinlenme ve boş zamanlarını değerlendirme gibi sosyal ihtiyaçlarını karşılamak ve bu amaçla bütçe imkanları nispetinde okuma salonları, yataklı sağlık merkezleri, mediko - sosyal merkezleri, öğrenci kantin ve lokantaları açmak, toplantı, sinema ve tiyatro salonları, spor salon ve sahaları, kamp yerleri sağlamakla ve bunlardan öğrencilerin en iyi şekilde yararlanmaları için gerekli önlemleri almakla görevlidirler..." denilmiş olup,

124 sayılı Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında KHK'nın 32'nci maddesinde de; öğrencilerin ve personelin barınma, yemek ve benzeri ihtiyaçları ile spor, kültürel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak faaliyetleri düzenleme görevi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığına verilmiştir.

03.02.1984 tarih ve 18301 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Yükseköğretim Kurumları, Mediko-Sosyal Sağlık, Kültür ve Spor İşleri Dairesi Uygulama Yönetmeliği" nin "Hizmetler" başlıklı 5'inci maddesinde ise söz konusu Dairenin yaptığı hizmetler sayıldıktan sonra (g) bendinde;

"g) Bütün bu hizmetlerin görülmesi için gerekli olan öğrenci kantin ve lokantaları, okuma salonları ile öğrenci yurtları açar, toplantı, sinema ve tiyatro salonları, spor salon ve sahaları, kamp yerleri sağlar, bu ve benzeri diğer tesisleri kurar, kiralar, işletir veya işlettirir. Bu amaca yönelik olarak üniversitenin diğer birimleri ve üniversite dışındaki kuruluşlarla işbirliği içinde çalışır, döner sermaye işletmeleri kurar." denilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde Üniversitelerin öğrencilerin barınma, beslenme, çalışma, dinlenme, spor yapma, boş zamanlarını değerlendirme gibi ihtiyaçlarını sahibi olduğu tesisleri bizzat işleterek veya 3. kişilere kiralayarak işletilmesi suretiyle karşılaması mümkündür. Nitekim somut olayda; ... Üniversitesinin uygulamada yaşanan bazı olumsuzluklar (kantin-büfe müstecirlerinin fesih talebinde bulunması, kantin ihalelerini uygunsuz kişilerin alması gibi) nedeniyle taşınmazlarını Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı çatısı altında kurulan İktisadi İşletme eliyle işlettiği görülmektedir.

Bu bağlamda ... Üniversitesi İktisadi İşletmesinin, mevzuatın Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığına verdiği görevleri yerine getirmek üzere Üniversitenin bünyesinde yürütülen faaliyet şeklinde kurulduğu, sermayesinin tamamı Üniversiteye ait, karar organlarının Rektör tarafından atanan Üniversite mensuplarından oluştuğu, Yönerge gereği işletme faaliyetlerinden elde edilen yılsonu net karın belli bir tutarının Üniversite özel bütçesine aktarıldığı anlaşıldığından, söz konusu İşletmenin Üniversiteden ayrı ve bağımsız tüzel kişiliğini haiz bir ticari işletme şeklinde değerlendirilmesi mümkün değildir.

Temyize konu olan Ek İlamda her ne kadar; Üniversiteye ait taşınmazların iktisadi işletmeye, 5018 sayılı Kanunun 47'nci maddesine aykırı olarak bedelsiz tahsis edildiği ve işletme hakkı karşılığı olarak herhangi bir kira bedeli alınmadığı belirtilerek, emsal kira bedeli tutarında kamu zararından bahsedilmiş ise de;

Yukarıda da değinildiği gibi somut olayda; mülkiyeti Üniversiteye ait taşınmazların kendi birimi niteliğindeki İktisadi İşletme eliyle işletilmesi söz konusu olduğundan, burada üçüncü kişi lehine yapılmış bedelsiz tahsis veya devir işleminden bahsedilemez. Bu anlamda Üniversitenin tesislerini kendi birimine ihale ile ve bedel karşılığında devretmesi de beklenemez.

Sonuç olarak; ... Üniversitesi'nin mülkiyetinde bulunan kantin, kafeterya, büro, kırtasiye, fotokopi çekim yeri, otopark vb. taşınmazların ihale yapılmaksızın ve bedelsiz olarak SKS Daire Başkanlığı İktisadi İşletmesine devredilmesi ve bu yolla işletilmesi hususunda mevzuata aykırı bir durum bulunmamaktadır.

Bu itibarla tüm bu açıklamalar çerçevesinde yapılan işlemin mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından, başvurucuların temyiz itirazları yerinde görülerek, 338 sayılı Ek İlamın 1'inci maddesi ile verilen "tahsil edildiği anlaşılan toplam ... TL için ilişik kalmadığına" ilişkin hükmün (öncesinde 229 sayılı Asıl İlamın 1'inci maddesi ile ilgili verilen 03.03.2021 tarih ve 49169 Tutanak no.lu Temyiz Kurulu Kararında da belirtildiği gibi) 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun 55'inci maddesinin 7'nci fıkrası uyarınca BOZULMASINA ve yeni bir hüküm tesisinin temini için dosyanın DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, (Üye ...'in usule ilişkin ilave görüşü ile Üye ..., Üye ... ve Üye ...'un esasa ilişkin azınlık görüşleri karşısında) oy çokluğuyla,

Karar verildiği 16.11.2022 tarih ve 52464 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 16.11.2022 tarih ve 52464 tutanak numaralı kararı)