İlgi yazınızda özetle; idarenizce, 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre ihale edilerek, 07.01.2010 tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanmış olan ve yapı denetim hizmetleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce yürütülen “Adana İl Emniyet Müdürlüğü Hizmet Binası Yapım İşi”nde, zorunlu nedenlerle yapımından vazgeçilen imalatlar olduğu, bu imalat bedellerine ait kesintinin, yaklaşık maliyet baz alınarak düzenlenmiş pursantaj oranları üzerinden mi, yoksa proje, mahal listesi ve ataşmanlar üzerinden metraj usulü ile hazırlanacak maliyet üzerinden mi yapılması gerektiği hususunda, Kurulumuz görüşü talep edilmektedir.

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatları çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

İşe ait sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12 nci maddesinin 4 üncü fıkrasında; “İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir. Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek zorundadır. Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır.” hükmüne göre proje değişikliği hasıl olduğunda,

Sözleşme eki YİGŞ’nin “Sözleşmesinde bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesindeki usul ve esaslara göre, ihaleye esas proje üzerinden yapımından vazgeçilen imalatlar ile sonradan yapımına gerek duyulan yeni iş kalemlerinin fiyatlarının belirlenmesi gerektiği,

İşe ait sözleşmenin “Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 14 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında, “Sözleşmenin yürütülmesi sırasında yükleniciye fiyat farkı verilecektir. Fiyat farkı 24.12.2002 tarih ve 5039 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki “4734 sayılı kamu ihale kanununa göre ihalesi yapılacak olan yapım işlerine ilişkin fiyat farkı hesabında uygulanacak esaslar” ın fiyat farkının hesabı ve ödemesine ilişkin hükümlerinin (5-12 maddeler)’i gereğince fiyat farkı ödenecektir.” hükmü yer almakta olup,

24.12.2002 tarih ve 5039 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların;

 “Uygulama esasları” başlıklı 7 nci maddesinin (h) fıkrasında; “Birim fiyat sözleşmelerde, sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve yapılması idarece istenen bir iş kalemi için işin devamı sırasında yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, hazırlandığı uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyatın uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek bulunan fiyatı, iş kaleminin miktarı ile çarpılır ve bulunan tutar hakedişteki sözleşme birim fiyatları ile yapılan işler sütununa dahil edilerek yeni iş kaleminin sözleşme bazında bedeli yükleniciye ödenir. Bu iş kalemine ait fiyat farkı ise, uygulama ayının indeksleri üzerinden hesaplanarak bulunur.” hükmü yer almaktadır.

Her ne kadar bu hüküm, birim fiyat sözleşmelerde, sözleşmesinde birim fiyatı bulunmayan ve yapılması idarece istenen yeni iş kalemlerinin fiyatlarının tespiti ile sonrasında uyulacak esasları belirlemekte ise de anahtar teslimi götürü bedel işlerde, yapımından vazgeçilen veya sonradan yapımına karar verilen imalatların fiyatının tespiti ve sonrasında uyulacak esaslar için de, bu hükmün kıyasen uygulanabileceği değerlendirilmektedir.

Yaklaşık maliyet hesap cetveli, ihale öncesi, idaresi tarafından hazırlanan ve isteklinin hukuken bilgi sahibi olmasının mümkün olamayacağı gizli bir belge olduğu, bununla birlikte sözleşme eki de olmadığından, sözleşme ekleri gibi yükleniciyi bağlayıcı bir yönü de bulunmamaktadır.

Bunun yanı sıra, ilerleme yüzdelerinin (Pursantaj oranları), birim fiyat sözleşmelerde olduğu gibi birim fiyat mahiyetinde bir ödeme kalemi olmadığı, proje ve mahal listelerine dayalı olarak hangi imalat seviyesinde, sözleşme bedelinin hangi oranda ödeneceğini gösteren bir belge olduğu, işin yapılmasına veya isteklinin teklif bedel tespitine ilişkin bir dayanak niteliğinde olmadığı bilinmektedir.

Tüm bu hususlar birlikte göz önünde bulundurulduğunda, yapımından vazgeçilen imalat bedellerinin kesintilerinin, idaresince hazırlanan yaklaşık maliyet ve/veya ilerleme yüzdeleri (pursantaj oranları) baz alınarak yapılamayacağı,

İdareniz ve yüklenici ile birlikte, proje, mahal listesi ve ataşmanlar üzerinden tespit edilecek kesin miktarların, yukarıda belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda, yeni fiyatlarıyla çarpılarak elde edilecek tutar üzerinden yapılması gerektiği,

Mütalaa edilmektedir.

Bilgilerinizi rica ederim.

(Yüksek Fen Kurulunun 2017/4313 sayılı görüşü)