Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak belirlendiği, birim fiyat teklif mektubunun eki olan birim fiyat teklif cetvelinin 1’inci sırasında yer alan “Ø 12" (300 mm.) Cidar=8,8 mm. Tecritli, Düz Uçlu Çelik Boru” iş kaleminin tarifinin Teknik Şartnamede yapıldığı, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda söz konusu iş kaleminden aldıkları puanın düşük olduğu, bu itibarla bahse konu iş kalemine ilişkin idareden bilgi talep edildiği, idare tarafından yaklaşık maliyette şikâyete konu iş kaleminin birim fiyatının 325TL/m olarak hesaplandığının bildirildiği,

...

İdarece yaklaşık maliyet kapsamında hazırlanan 1 sıra numaralı “ø 12" (300 mm) CİDAR=8.8 MM TECRİTLİ, DÜZ UÇLU ÇELİK BORU” tanımlı iş kalemi incelendiğinde, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yayımlanan 08.719/KH-12.8 poz numaralı rayicin kullanıldığı, 2010 yılından sonra yayımlanmayan rayicin poz tarifi, yapım şartları ve ölçüsünün “Yükleme, boşaltma, istif ve taşıma hariç boru bedeli, su temini işçilik ve her türlü gider dahil olmak üzere, fabrikada basınç deneyi yapılmış tecritli düz uçlu (kaynak ağzı açılmış) spiral çelik borunun işyerinde hazırlanması metre tul bedeli: (04.914/kh'dan)” olarak tanımlandığı, 01.01.2010 tarihli birim fiyatının 80,40 TL/m olduğu tespit edilmiştir.

İhale konusu işin yaklaşık maliyetin hesaplanması için 15.02.2022 tarihinde komisyon oluşturulduğu, 21.02.2022 tarihinde ihale yetkilisince İhale Onay Belgesinin imzalanarak ihaleye çıkılmasına onay verildiği, 25.02.2022 tarihinde ihale ilanının yapıldığı görülmüştür.

Şikayete konu 08.719/KH-12.8 poz numaralı ø 12" (300 mm) cidar=8.8mm tecritli, düz uçlu çelik boru iş kalemine ilişkin birim fiyatın güncellenmiş tutarının 325,03 TL/m olarak hesaplandığı, güncellenmiş birim fiyat tutarının nasıl hesaplandığına ilişkin bilgi ve belgelerin ihale işlem dosyasında yer almadığı görüldüğünden Kurum yazısı ile idareden söz konusu birim fiyatın nasıl güncellendiğine ilişkin bilgi ve belge talep edildiği, 

İdare tarafından Kurumumuza gönderilen yazıda “İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar, Mardin Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığı Tarafından 2021/418115 ihale Kayıt Numarası Mardin İli Kızıltepe, Derik ve Mazıdağı İlçelerinde Muhtelif Mahallelerde 1 Kat ve 2 Kat Sathi Kaplama ve Binder Tabakası Yapım işi (Her Şey Dahil) işinde kullanılan ø 12" (300 MM) CİDAR=8.8 MM TECRİTLİ, DÜZ UÇLU ÇELİK BORU pozu kullanılmıştır. Poz numarası 1 olan ø 12" (300 MM) CİDAR=8.8 MM TECRİTLİ, DÜZ UÇLU ÇELİK BORU Köy Hizmetlerin Güncel olmayan ve en son 2010 yılında fiyatlandırılan İdaremizin bu pozu güncellediği tarih baz endeks 164,94 güncelleneceği endeks 2021 Mayıs ayı endeksi olup, bu ayın endeksinin 666,79 olduğu ve güncellenen bu pozun 1 Metre Fiyatı = 80,40 x (666,94/164,94) = 325,03 TL’dir.” açıklamasına yer verildiği görülmüştür.

İdarelerce ihale konusu işin en uygun fiyatla temin edilmesi yaklaşık maliyetin doğru bir şekilde hesaplanmasına bağlı olup yaklaşık maliyetin doğru tespit edilmesi ihale sürecinin aksamadan yürütülmesini sağlamaktadır. İhalelerde istekliler tarafından teklifleri kapsamında idareye sunmaları gereken yeterlik kriterlerinin belirlenmesinde, ilan sürelerinin değişmesinde, ihalelere yerli istekli katılıp katılmayacağına ilişkin düzenlemeler ve ihale konusu işin yaklaşık maliyetine göre ihaleye teklif sunan isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olup olmadığının tespit edilmesinde ve fiyat dışı unsurlar bağlamında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin belirlenmesinde yaklaşık maliyet önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla yaklaşık maliyetin doğru hesaplanması ihale sürecinin sağlıklı yürütülmesinde doğrudan etki etmektedir.

İdari Şartname düzenlemelerine göre ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde fiyat dışı unsur puanlaması yapılacağı, iş kalemleri bazında isteklilerin teklif fiyatları ile aynı iş kalemleri için yaklaşık maliyette belirlenen fiyatların uyumunun puanlama kriteri olarak belirlendiği, puanlamaya konu iş kalemlerinde puan alınabilmesi için istekliler tarafından teklif edilen fiyatların aynı iş kalemi için idarece yaklaşık maliyette kullanılan fiyatın %90’ı ile % 110’u arasında olması gerektiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından ihale konusu işe ilişkin ihale onay belgesi onayının 21.02.2022 tarihinde verildiği dikkate alındığında, bu tarih itibarı ile güncel Yİ-ÜFE endeksinin 2022 yılı Ocak ayı endeksinin kullanılacağı, bu aya ilişkin endeksin 1129,03 olduğu, idare tarafından kullanılan endeksin ise 2021 yılı Mayıs ayı endeksi (666,79) olduğu,

İddiaya konu iş kalemi için idarece kullanılan 08.719/KH-12.8 poz numaralı rayicin 2010 yılına ait olduğu, idare tarafından yaklaşık maliyete esas olmak üzere kullandığı birim fiyatın güncel olmadığı, ihale ilan tarihinin 2022 yılı Şubat ayı olduğu, güncelleme için 2022 yılı Ocak ayı Yİ-ÜFE endeksinin (1129,03) kullanılması gerektiği, bu endekse göre iddia konusu iş kalemi fiyatı güncellendiğinde birim fiyatın 550,36 TL/m olması gerektiği anlaşılmıştır. 

İlgili iş kalemi için 550,36 TL/m birim fiyatı kullanılarak hesaplanan iş kalemi toplam tutarı (550.360,00 TL) ve yaklaşık maliyet toplam tutarı (156.803.522,07 TL) göz önünde bulundurulmak suretiyle ihale sürecine etkisinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

İhale komisyonunun 18.04.2022 tarihli kararına göre fiyat dışı unsur puanlamasında, ihale üzerine bırakılan istekli Sbs Asf. İnş. Mad. Nak. Tur. Hay. San. ve Tic. A.Ş.- İnova Asf. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 99,42 puan aldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Yaşar Haf. İnş. Taah. Nak. Oto. Tur. Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise 93,79 puan aldığı anlaşılmıştır. 

Yaklaşık maliyetteki söz konusu değişikliğin istekliler tarafından teklifleri kapsamında idareye sunmaları gereken yeterlik kriterlerinin belirlenmesinde, ilan sürelerinin değişmesinde, ihalelere yerli istekli katılıp katılmayacağına ilişkin düzenlemeler açısından etkisi bulunmadığı, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine göre ihaleye teklif sunan isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olup olmadığının tespit edilmesi için belirlenen sınır değeri değiştirmekle birlikte söz konusu değişikliğin de sınır değerin üstündeki ve altındaki isteklileri değiştirmediği görülmektedir. 

Bununla birlikte, yukarıdaki tespitlere göre yeniden hesaplanan iddia konusu iş kalemi tutarı ve toplam yaklaşık maliyete göre fiyat dışı unsur puanlamasının değiştiği, yeni hesaplanan tutarlara göre Sbs Asf. İnş. Mad. Nak. Tur. Hay. San. ve Tic. A.Ş.- İnova Asf. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 93,42 puan, Yaşar Haf. İnş. Taah. Nak. Oto. Tur. Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 99,79 puan alacağı anlaşılmaktadır.

Yaklaşık maliyetteki söz konusu hatanın ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi bağlamında iş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanlarını etkilediği, ihale üzerinde bırakılan istekli dahil ihaleye katılan isteklilerin fiyat dışı unsur puanlaması dolayısıyla toplam teklif puanlarının değiştiği, söz konusu değişikliklerin de isteklilerin teklif sıralamasını değiştirdiği, ortaya çıkan bu hususun da ihale sonucunu etkilediği, netice itibariyle ihale sürecinin sağlıklı şekilde tamamlanamayacağı anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

(Kamu İhale Kurulunun 26.07.2023 tarih ve 2023/UY.I-1061 nolu kararı)