I - KONU

... Genel Müdürlüğü’nün 01.12.2020 tarih ve E.195350 sayı ile 21.12.2020 tarih ve E.212683 sayılı yazılarında özetle; adı geçen idare tarafından 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre 14.04.2020 tarihinde ihale edilerek, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre 06.05.2020 tarihinde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan  “... Binaları Yapım İşi”nde, iş azalışı yapılan muhtelif imalatların birim fiyatlarının belirlenmesinde yüklenici ile idaresi arasında anlaşmazlık oluştuğu anlaşılmakta olup belirtilen uyuşmazlığın karara bağlanmasıdır.

II -  İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatı çerçevesinde Kurulumuzca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuş olup, sözleşme taraflarının uyuşmazlığa ilişkin görüş ve talepleri özet olarak aşağıda belirtildiği şekildedir.

Yüklenicinin görüş ve talebi;

İşin sözleşme bedelinin yaklaşık maliyete göre % 28,3683 tenzilatlı olduğu, iş eksilişi yapılan imalatların birim fiyatlarının % 25 kar ve genel gider oranı eklenerek tespit edilmesi ile iş eksilişinde % 28,3683 tenzilat uygulanması gerektiği,

İdaresinin görüşü;

İşe ait sözleşmenin 28 inci ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ)’nin 22 nci maddesi 7 nci fıkrasında belirtildiği üzere iş eksilişi yapılan imalatların birim fiyatlarının tespitinde, kar ve genel gider oranının % 10 olarak uygulanması gerektiği,

Yönündedir.

Tarafların görüş ve talepleri bu şekilde belirtildikten sonra konunun inceleme ve değerlendirilmesine geçilmiştir.

İdare ve yüklenici arasında düzenlenen anlaşmazlık tutanağından, iş eksilişi yapılan ve sözleşmede fiyatı belli olmayan işlere ait birim fiyatların tespitinde anlaşmazlık oluştuğu görülmüştür.

İşe ait sözleşmenin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belli olmayan işlere ait birim fiyat tespiti” başlıklı 28 inci maddesinde;

“28.1. Sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedeli, Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre hesaplanır.

28.1.1. Sözleşmenin yürütülmesi sürecinde yeni birim fiyatın tespit edilmesi gerektiği durumlarda Genel Şartname’nin 22 nci maddesine göre belirlenecek analizde kâr ve genel gider oranı % 10 olarak alınır.

28.2 28.2. Bu madde boş bırakılmıştır.”,

İşe ait sözleşme eki (YİGŞ) nin, “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinde;

“(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilir. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri; birim fiyat sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir.

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleri dikkate alınarak oluşturulacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, fiyat tutanağı idare tarafından onaylanmaksızın, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Yüksek Fen Kurulunca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak anılan Kurula intikal ettirilir. Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Yüksek Fen Kurulu kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

(5) İkinci fıkraya göre yeni fiyatın hesabında, yeni tespit edilecek iş kaleminin analizinde yer alan girdilere ait miktarların varsa rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır. Bu itibarla, sözleşmede yeni birim fiyat analizleri için önceden belirlenmiş bir kâr ve genel gider oranı var ise bu oran dikkate alınarak yeni birim fiyat hesabı sonuçlandırılır. Sözleşmede bu konuda bir oran belirlenmemiş ise, oluşturulan kâr ve genel gider hariç analiz tutarına %10 oranındaki yüklenici karına ilave olarak %15 oranına kadar idare ve yüklenicinin anlaştığı oranda genel gider eklenir. Ayrıca, … Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde ise, yeni birim fiyat; yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemez.

6) …

(7) 12 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre gerçekleştirilen proje değişikliğine bağlı olarak iş eksilişinin ortaya çıktığı durumlarda, iş eksilişi kapsamına giren imalatların fiyatının hesaplanmasında, bu maddede yer alan yeni fiyatın tespitine ilişkin hükümler uygulanır.”,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yeni iş kaleminin birim fiyatının tespit edilmesi” başlıklı 53.5. inci maddesinde;

“Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre;

…

b) Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması halinde, yeni birim fiyat (YBF); yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın (BF) %90’ını geçemez. Bu itibarla, nihai olarak yeni iş kaleminin birim fiyatının hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır.

YBF≤ 0,90xBF

Örnek olarak, resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyatın 120 TL olduğu bir durumda yeni iş kalemine ait birim fiyatın tespiti yukarıdaki formül kullanılarak aşağıdaki şekilde yapılır.

 YBF≤ 0,90x120 formülü gereği, YBF≤ 108 TL olmalıdır.

Bu durumda, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesi uyarınca yeni iş kalemine ait birim fiyatın 110 TL olarak hesaplanması halinde, bu tutar, 108 TL’den büyük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat nihai olarak 108 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.

Öte yandan aynı örnek için yeni iş kalemine ait birim fiyatın 100 TL olarak hesaplanmış olması halinde ise; bu tutar, 108 TL’den küçük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat 100 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.”

Hükümleri yer almaktadır.

İdaresi yazısı ve eklerinden, 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre ihale edilerek anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan yapım işinin yürütülmesi sırasında proje değişikliğine bağlı olarak iş eksilişi yapılan imalatların birim fiyatının, işe ait sözleşme eki Genel Şartname’nin 22 nci maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre analize dayalı olarak tespit edilmediği, idarelerin birim fiyatlarının kullanıldığı, tenzilat uygulandığı ve bu hükümlere uyulmadığı anlaşılmaktadır.

Bu hüküm ve tespitler birlikte dikkate alındığında;

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme kapsamında idaresince yaptırılmasına karar verilen ve iş artışı yapılan imalatlarda olduğu gibi yapımından vazgeçilen ve iş eksilişi yapılan imalatların birim fiyatlarının tespitinde de uygulama ayı analiz ve rayiçlerinin kullanılması gerektiği,

İş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre 2 nci fıkrada belirtilen sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerin kullanılacağı, bir bent tüketilmeden bir sonraki bende geçilemeyeceği, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek 3 üncü fıkrada belirtilen rayiçlerin herhangi bir sıralamaya bağlı olmadan uygulanabileceği,

İşe ait sözleşmenin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belli olmayan işlere ait birim fiyat tespiti” başlıklı 28 inci maddesine göre kâr ve genel gider oranının % 10 olarak yer alması gerektiği,

Yeni birim fiyatın, Genel Tebliğde yapılan açıklamalara göre yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemeyeceği,

Yeni birim fiyatlara tenzilat uygulanmasına dair mevzuat hükmü bulunmadığı ve sözleşme hükümlerine göre de tenzilat uygulanamayacağı,

Bu itibarla, yapımından vazgeçilen ve iş eksilişi yapılan imalatların, sözleşmesinde bulunmayan birim fiyatlarının, sözleşme eki YİGŞ’nin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tenzilat uygulanmadan yüklenici ile birlikte tespit edilmesi gerektiği,

Değerlendirilmektedir.

III- KARAR

Konu, yukarıda belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre “... Binaları Yapım İşi”nde,

Yapımından vazgeçilen ve iş eksilişi yapılan imalatların, sözleşmesinde bulunmayan birim fiyatlarının, sözleşme eki YİGŞ’nin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tenzilat uygulanmadan yüklenici ile birlikte tespit edilmesine,

05/01/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun EK 1 ve EK 2 nci maddelerine istinaden, 03/01/2021 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.

(Yüksek Fen Kurulunun 14.01.2021 tarih ve 2021/06 sayılı kararı)