Denetçi sorgusunda yer alan; … Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğünce ihale edilen “… İşi”nde, yeni birim fiyat belirlenen bir iş kalemine ilişkin olarak yüklenicinin teklif ettiği aynı mahiyetteki iş kaleminin birim fiyatı dikkate alınmadan yeni birim fiyat belirlenmesi sonucu toplam … TL kamu zararına neden olunduğu iddiasına ilişkin olarak dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde;

“(Değişik birinci fıkra: 25/4/2007-5628/4 md.) Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

…

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

…

Esas alınır.

(Değişik üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir.

Alınmamış para, mal ve değerleri alınmış; sağlanmamış hizmetleri sağlanmış; yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. Ayrıca, bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık,ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

…”

denilmektedir.

Anılan hüküm uyarınca, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması kamu zararı doğurmakta olup iş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması veya iş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması da kamu zararının belirlenmesinde esas alınacaktır.

Bahse konu olayda, … Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğünce ihale edilen “… işinde” ana iş kalemlerinden olan “15*30*70 ebatlarda beton bordür döşenmesi” işinin iptal edilerek bu iş yerine yeni bir iş kalemi olan “15*30*50 ebatlarda renkli beton bordür döşenmesi” işinin yapılmasına karar verildiği, ancak, söz konusu yeni iş kalemi için yeni birim fiyat belirlenirken yüklenicinin teklif ettiği ve iptal edilen aynı mahiyetteki iş kaleminin birim fiyatı dikkate alınmadan yeni birim fiyat belirlendiği anlaşılmıştır.

04.03.2009 tarih ve 27159 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22’inci maddesi uyarınca yeni birim fiyat tespitinde öncelikle yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklif ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerin dikkate alınması gerekmektedir.

Söz konusu işe ilişkin ihale süreci incelendiğinde; … Belediyesinin yaklaşık maliyeti … TL olan … işi için ihaleye çıktığı, 15*30*70 ebatlarda beton bordür döşemesi işinin … TL ile yaklaşık maliyet içinde en yüksek iş kalemi olduğu, söz konusu iş kaleminin yaklaşık maliyeti birim fiyatı 19,64 TL olarak belirlenmesine karşın, yüklenici … Ltd. Şirketinin bu iş kalemine 5,00 TL teklif vererek ihaleyi kazandığı, daha sonrasında ise, söz konusu iş kaleminin hiç yapılmayarak yerine benzer bir iş kalemi olan “15*30*50 ebatlarda renkli beton bordür döşenmesi” işinin yapılmasının kararlaştırıldığı ve söz konusu yeni iş kaleminin birim fiyatı belirlenirken, yüklenicinin benzer iş niteliğinde olan “15*30*70 ebatlarda beton bordür döşenmesi” işi için vermiş olduğu teklif birim fiyatın dikkate alınmaksızın, idare tarafından bu yeni iş kaleminin analizinin yapılarak birim fiyatın 19,64 olarak belirlendiği ve daha sonra da bu fiyatta belli bir indirim uygulanarak yeni birim fiyatın 14,00 TL olarak tespit edildiği görülmüştür.

Her ne kadar savunmalarda, 15*30*70 ve 15*30*50 şeklindeki iki farklı bordür uygulamasının benzer analiz giderlerine sahip olmadığı ve yeni işin ebatların farklılığı ve renkli olmasının hem girdi maliyetlerini hem de işçilik maliyetlerini arttırdığı ve buna göre yapılan analizin noksan olduğu ileri sürülmekte ise de, söz konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin ihale dokümanı incelendiğinde, iptal edilen 15*30*70 beton bordür döşenmesi iş kalemi için belirlenen birim fiyatı 19,64 TL iken, yeni iş kalemi olan 15*30*50 renkli beton bordür döşenmesi iş kaleminin de birim fiyatının 19,64 TL olarak belirlendiği, benzer şekilde, yine söz konusu işte kullanılan iş kalemlerinden 15*25*50 renkli beton bordür döşenmesi işine ilişkin yaklaşık maliyet hesabında da birim maliyetin 19,05 TL olarak belirlendiği, dolayısıyla, işin renkli bordür olması ve ebatların küçülmesinin birim fiyatları önemli oranda etkilemediği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, söz konusu yapım işinde; yeni birim fiyat belirlenen bir iş kalemine ilişkin olarak yüklenicinin teklif ettiği aynı mahiyetteki iş kaleminin birim fiyatı dikkate alınmadan yeni birim fiyat belirlenmesi sonucu neden olunan ve hesabı aşağıda gösterilen kamu zararı tutarı toplam … TL’nin; Harcama Yetkilileri (Fen İşleri Müdürü) … ve (Altyapı İnş Şube Müd.) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (İdari İşl.Tes.ve Sat.Şf.) …’a, müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine

(Sayıştay 6.Dairesinin 17.04.2014 tarih ve 98 sayılı kararı)