İş Deneyim Belgesi Nedir?

İş deneyim belgesi; ihalelere katılan isteklilerden mesleki ve teknik yeterliğinin belirlenmesi amacıyla talep edilen, ihalenin yaklaşık maliyetine ve türüne göre ihalelerde istenilmesi zorunlu olan, kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin belgelerdir.

İş deneyim belgesine ilişkin tanımdan da anlaşılacağı üzere, iş deneyim belgesinin temel bazı özellikleri ve/veya şartları bulunmaktadır:

  • Birden fazla sözleşmenin birleştirilerek tek bir iş deneyim belgesi düzenlenmesi mümkün değildir.
  • Sadece kamuya yapılan işler için iş deneyim belgesi düzenlenmez, özel sektöre yapılan işler karşılığı da iş deneyim belgesi alınabilir.
  • İş deneyim belgesi için yazılı bir sözleşme olması zorunluluğu bulunmaktadır. İkincil mevzuatta bu sözleşmeye yönelik bazı kriterler getirilmiştir.
  • İş deneyim belgesine dayanak sözleşmenin bedel içermesi gerekmektedir. Bedel içermeyen sözleşmelere iş deneyim belgesi verilemez. Söz konusu bedel açıkça yazmamakla birlikte, hesap edilen bir bedel de olabilir.
  • İş deneyim belgesi mesleki ve teknik yeterlik kriteri olarak ihalelerde istenilmekte olup, bütün ihalelerde talep edilmemektedir.
  • İş deneyim belgesinin yeterlik kriteri olarak istenildiği bütün ihalelerde, benzer iş düzenlemesi de yapılmak durumundadır.
  • İş deneyim belgesine yönelik düzenleme idari şartnamelerde yapılır ve ilana yansıyan bir konudur.
  • İş deneyim belgesi elde etmek için bir iş yapılması veya iş yapan bir şirketin satın alınması veyahut iş deneyim belgesine sahip kişinin şirkete hakim ortak yapılması gerekmektedir.

 

Yukarıda yer verdiğimiz özellik ve şartların her birisi ayrı bir yazı olabilecek, üzerinde detaylı ve kapsamlı düşünülmesi gereken konulardır. İmkan ve ihtiyaç oldukça bu konularla ilgili de yazılar paylaşacağız.

Benzer İş Nedir?: İhaleyi alacak firmanın işi yapabilme kapasitesinin ölçülmesi amacıyla belirlenen, ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işler benzer iş olarak tanımlanmaktadır.

Benzer işin belirlenmesine yönelik olarak mal alımlarında ve hizmet alımlarında idarelerin takdir hakları bulunmakta ve idari şartnamenin ilgili maddesinde gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. Ancak, yapım işlerinde benzer iş grupları tebliği bulunmaktadır. Bu tebliğe göre; yapım işlerinde işin mahiyetine göre, tebliğe ekli listeden benzer iş grupları seçilecek ve ihale dokümanında yazılacaktır. İdarelerin yapım işleri benzer iş grupları tebliğine yönelik yapacakları hatalar şikayet ve itirazen şikayet konusu olabildikleri gibi, yapılacak hatalar ihalelerin iptaline de neden olabilmektedir.

 

İdarelerce Düzenlenen İş Deneyim Türleri Nelerdir?

Kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen işler karşılığı düzenlenen iş deneyim belgesi türleri şu şekildedir:

  • İş Bitirme Belgesi
  • İş Durum Belgesi
  • İş Yönetme Belgesi
  • İş Denetleme Belgesi
  • Alt Yüklenici İş Bitirme Belgesi

İş durum, iş yönetme ve iş denetleme belgeleri sadece yapım işlerinde düzenlenen belgelerdendir.

 

İş Deneyim Belgesinin Yeterlik Kriteri Olarak İstenilmesi Zorunluluğu

Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi amacıyla ihalelerde istenilen iş deneyim belgesi istenilmesi zorunluluğu, ihalenin türüne ve yaklaşık maliyetine göre değişmektedir.

Yönetmeliklerde yapılan düzenlemelere göre;

Yapım İşlerinde İş Deneyim Belgesi: Yaklaşık maliyetine bakılmaksızın, bütün yapım işlerinde iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur. Bu sebeple, yapım işi ihalelerine katılmak isteyen kişilerin iş deneyim belgesine sahip olmaları veya elde etmeleri gerekmektedir. İhaleye katılırken kendi iş deneyim belgesini sunabilecekleri gibi, ortağının iş deneyim belgesini de sunabileceklerdir. Bunun yanında, iş deneyim belgesi yerine diplomanın, mezuniyet belgesinin, sunulabilmesi de mümkündür.

Hizmet Alımlarında İş Deneyim Belgesi: Hizmet alımlarında iş deneyim belgesi istenilmesi zorunluluğu parasal limitlere atıfla düzenlenmiş olup, söz konusu limitler her yıl 1 Şubat ayından geçerli olmak üzere güncellenmektedir. Yapılan düzenlemeye göre, hizmet alımlarında yaklaşık maliyetin 4734 sayılı Kanunun 13/b/2 numaralı alt bendinde öngörülen limiti aşması halinde iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur. 2024 yılı için geçerli olan bu tutar 2.491.384 TL’dir. Bu tutarın üzerinde olan hizmet alımlarında iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.

Mal Alımlarında İş Deneyim Belgesi: Mal alımlarında iş deneyim belgesi istenilme zorunluluğuna yönelik düzenleme, belirlenmiş olan parasal tutarın altındaki mal alımları için istenemez şeklinde kurgulanmıştır. Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 27/1/b maddesine göre; “Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihaleler hariç, yaklaşık maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde mal alımları için öngörülen üst limit tutarına eşit ve altındaki her türlü mal alımı ihalelerinde, iş deneyim belgesi istenemez.” Görüleceği üzere, diğer ihale türlerinden farklı olarak, istenemeyeceğine yönelik düzenleme yapılmış, belirtilen parasal tutarın üzerindeki mal alım ihalelerinde ise iş deneyim belgesi istenilmesi takdire bağlanmıştır. 2024 yılı için söz konusu parasal tutar 2.491.384 TL’dir. Yaklaşık maliyeti, bu tutarın altında olan mal alım ihalelerinde iş deneyim belgesi talep edilemez, üzerinde olan ihalelerde ise isteğe bağlı olarak talep edilebilir. Yani, parasal tutarı önemli olmadan, bütün mal alım ihalelerinin iş deneyim belgesi istenilmeden neticelendirilmesi mümkündür.