Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ilk olarak 26.05.2006 tarihli ve 26179 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu Yönetmeliğin 5’inci maddesinin ilk fıkrasının c bendinde “Stratejik planların doğrudan doğruya kamu idarelerince ve idarelerin kendi çalışanları tarafından hazırlanması zorunludur. İhtiyaç duyulması hâlinde idare dışından temin edilecek danışmanlık hizmetleri sadece yöntem ve süreç danışmanlığı ile eğitim hizmetleri konularıyla sınırlıdır.”denilmekte iken, 26.02.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle bu Yönetmelik yürürlükten kaldırılmış ve Yönetmeliğin 5 nci maddesinin 1 nci fıkrasının a bendinde “Stratejik planlar bilfiil kamu idarelerince ve idarelerin kendi çalışanları tarafından hazırlanır.” hükmüne yer verilmiş, bunun dışında danışmanlık hizmet alımı yapılabileceğine dair herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
İlgili yönetmeliğin ilk halinde, sadece yöntem ve süreç danışmanlığı ile eğitim hizmetleri konularında ihtiyaç duyulması hâlinde idare dışından danışmanlık hizmetleri alınabileceğine izin verilmişken, 2018 yılında yapılan düzenleme ile bu hüküm de kaldırılarak stratejik planların bizzat kamu idarelerince ve idarelerin kendi çalışanları tarafından hazırlanması zorunlu kılınmıştır.
Bu bağlamda, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ve Kamu İhale Genel Tebliğinin yürürlükte olduğu bir tarihte “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”’te yukarıda sözü edilen değişiklik yapılmış, stratejik planlama ile ilgili dışarıdan danışmanlık hizmeti temini imkânı tamamen ortadan kaldırılmıştır.
Sonuç itibarıyla, hizmet alımı yoluyla yapılan danışmalık işi, Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gereği bilfiil kamu idarelerince ve idarelerin kendi çalışanları tarafından yapılması gereken bir hizmet olduğundan; bu hizmet karşılığı gider yapılması ve bedelinin üniversite bütçesinden ödenmesinin mümkün olmadığı görülmekte olup, bu gerekçe üzerine ihdas edilen tazmin hükmünde konunun esası yönünden herhangi bir hukuki isabetsizlik söz konusu değildir.
Ancak bu karardan sadece iki ay sonra verilen Sayıştay Temyiz Kurulunun 09.11.2022 tarih ve 52450 sayılı kararında bu defa şu değerlendirme yapılmıştır:
İdare stratejik planını bilfiil kendi personeliyle hazırlamıştır. Bahsi geçen danışmanlık hizmet alımının konusunun ise bu kapsamda idare personeline eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi olduğu görülmektedir.
2006 tarihli Yönetmelik m.5/1.c’de yer alan düzenlemenin, 2018 tarihli Yönetmelik m.5/1-a’da yer almaması, 2018 tarihli Yönetmeliğe göre, stratejik plan konusunda yöntem ve süreç danışmanlığı ile eğitim hizmeti alınamayacağı anlamına gelmemektedir. 2018 tarihli Yönetmelikte yer alan Stratejik planlar bilfiil kamu idarelerince ve idarelerin kendi çalışanları tarafından hazırlanır düzenlemesi yorumlanırken, 2018 tarihli bu Yönetmeliğin sözü esas alınmalıdır. Buna göre, 2018 tarihli Yönetmelikte stratejik planlama ile ilgili olarak personelin eğitimi konusunda danışmanlık hizmet alımlarının yasaklandığı sonucuna varılamayacağı anlaşılmıştır.
Tekrar belirtilmelidir ki somut uygulama stratejik planın bilfiil … tarafından hazırlanması değildir; Somut uygulama … tarafından Enstitü personeline stratejik plan hazırlanması konusunda eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesidir.
Dolayısıyla, … tarafından 2019–2023 stratejik planının hazırlanmasında Enstitü personeline yöntem ve süreç danışmanlığı ve eğitim hizmeti verilmesine yönelik danışmanlık hizmet alımının 26.02.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğe aykırı olmadığı anlaşılmıştır.
Kararda yapılan yorumdan hareketle, bizzat stratejik plan hazırlanmasının hizmet alımı yoluyla yaptırılması mümkün olmamakla birlikte, stratejik plan hazırlanması konusunda eğitim ve danışmanlık hizmeti alınması mümkündür.
TUBİTAK’tan stratejik planın hazırlanmasıyla ilgili danışmanlık hizmet alımı
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/e maddesinde, “Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumundan yapacakları mal, hizmet ve danışmanlık hizmet alımları” istisnalar arasında sayılmıştır.
Konuya ilişkin Sayıştay Temyiz Kurulunun 14.4.2021 tarih ve 49499 sayılı kararında aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir:
26.05.2006 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikte sadece yöntem ve süreç danışmanlığı ile eğitim hizmetleri konularıyla sınırlı olarak danışmanlık hizmetleri alınabileceği düzenlenmiş ise de, 26.02.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikte stratejik plan hazırlanması ile ilgili olarak danışmanlık hizmetleri alınabileceği düzenlenmemiştir. Bununla birlikte, 2018 tarihli Yönetmelikte stratejik plan hazırlanması ile ilgili olarak danışmanlık hizmetleri alınabileceğinin düzenlenmemiş olması, 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde bu konuda danışmanlık hizmet alımının yapılamayacağı anlamına gelmemektedir.
4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin e bendinde yer alan araştırma geliştirme faaliyeti kapsamında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumundan danışmanlık hizmet alımı yapılabileceği düzenlenmiş olup, İlama konu uygulamada yapılan hizmet alımı bu kapsamdadır. Yani stratejik planın hazırlanmasıyla ilgili danışmanlık hizmet alımı 4734 sayılı Kanuna uygun olup, bu konuda 2018 tarihli Yönetmelikte ayrıca yetki verilmiş olması aranmamaktadır.
Karara konu olay stratejik plan hazırlama danışmanlığının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/e maddesi kapsamında TUBİTAK’tan alınması olsa da, esas itibariyle karar, stratejik plan hazırlanmasında danışmanlık hizmeti alınıp alınamayacağı noktasında toplanmaktadır. Çünkü 4734 sayılı Kanunu’nun 3/e maddesinde, TUBİTAK’tan alınacak hizmet, stratejik plan hazırlanması şeklinde özel bir belirleme değil danışmanlık hizmet alımları şeklinde genel bir düzenlemedir. Dolayısıyla, stratejik plan hazırlanmasının istisna kapsamında TUBİTAK’tan alınabileceği yorumu, bu hizmetin genel olarak danışmanlık hizmet alımı yoluyla gördürülmesinde hukuki bir engel olmadığı yorumunu beraberinde getirmektedir. Nitekim kararda, “2018 tarihli Yönetmelikte stratejik plan hazırlanması ile ilgili olarak danışmanlık hizmetleri alınabileceğinin düzenlenmemiş olması, 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde bu konuda danışmanlık hizmet alımının yapılamayacağı anlamına gelmemektedir.” denilerek, alımın TUBİTAK’tan yapılmasından bağımsız olarak genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Sonuç olarak, stratejik plan hazırlanmasının doğrudan hizmet alımı yoluyla gerçekleştirilemeyeceği konusunda tereddüt bulunmamakla birlikte, ilgili idare personeline stratejik plan hazırlanması ile ilgili eğitim ve danışmanlık hizmeti alımı yapılabilmesinin hukuken mümkün olup olmadığı henüz netlik kazanmamıştır.
Yorum Bırak