4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na (KİSK) göre yapılan sözleşmelerde Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) sözleşmenin doğal eki konumundadır ve geçici kabule ilişkin düzenlemeler bu belgede yapılmıştır.

YİGŞ’nin geçici kabulü düzenleyen 41. maddesinde, taahhüt edilen iş, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere uygun olarak tamamlandığında geçici kabulü yapılır. Geçici kabul itibar tarihi olarak esas alınacak tarih, işin geçici kabule elverişli bir halde tamamlandığı tarih olup bunu geçici kabul komisyonu tespit ederek tutanağa geçirir. Yüklenicinin yaptığı işin, süresinde tamamlandığı yapı denetim görevlisi tarafından tespit edilmiş ve idareye bildirilmiş, ancak kabul komisyonunun iş yerine gitmesi ve kabulü yapması herhangi bir nedenle gecikmiş ise kabul tutanağında işin gerçek bitiş tarihi belirtilir ve bu tarih, işin geçici kabul itibar tarihi olur.

Bu düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, geçici kabul itibar tarihi işin fiilen tamamlandığı tarihtir. Geçici hakedişin geçici kabul tutanağı ile belirlenmiş olan geçici kabul itibar tarihinden sonra düzenlenmiş olması, söz konusu işin zamanında bitirilmediği yönünde kesin bir kanıt değildir (Sayıştay Temyiz Kurulunun 06.01.2015 tarih ve 39892 sayılı kararı).

Geçici kabul itibar tarihinin doğru belirlenmesi gecikme cezası uygulaması ve teminat süresi bakımından önem taşımaktadır. YİGŞ’ye göre, cezalı çalışma süresi; varsa süre uzatımları da dahil yüklenicinin sözleşmeye göre işi bitirmesi gereken tarih ile geçici kabul itibar tarihi arasında geçen süredir. Tip Sözleşme’ye göre, teminat süresi geçici kabul itibar tarihinden başlar.

Bu bakımdan geçici kabul itibar tarihi olarak işin bitim tarihi yerine başka bir tarihin yazılması hukuki ihtilaflara yol açabilir. Örneğin;

Sayıştay Temyiz Kurulunun 20.09.2011 tarih ve 33659 sayılı kararında, işin bitim tarihinin geçici kabul tutanağında kayıt altına alınan geçici kabul itibar tarihi olduğu; geçici kabul tutanağında belirtilen tarihin sehven yazıldığı iddiasıyla sonradan kesin kabul tutanağı ile bu tarihin değiştirilmesinin mümkün olmadığı,

Sayıştay 1. Dairesinin 02.04.2015 tarih ve 10455 sayılı kararında, geçici kabul itibar tarihinin yanlışlıkla yazıldığı iddiasının geçerli olmadığı,

Sayıştay 6. Dairesinin 12.1.2023 tarih ve 898 sayılı kararında, geçici kabul tutanağının düzenlendiği tarih ile geçici kabul itibar tarihinin aynı olduğu, ancak, geçici kabule engel bir durum olmadığı yönündeki tespitler göz önüne alındığında, geçici kabul itibar tarihi olarak belirtilen tarihin tutanağın tanzim edilme tarihi olduğunun anlaşıldığından, bu yönüyle gecikme cezası kesilmesine gerek olmadığı,

kararları verilmiştir.

Yapı denetim görevlisi işin geçici kabule hazır olduğunu bildirmiş ancak geçici kabul komisyonu işin geçici kabule uygun olmadığını tespit etmişse, işin geçici kabule hazır hale getirilmesi için bir süre belirleyecektir. Bir başka ifade ile işin geçici kabule hazır olup olmadığını belirleme görevi geçici kabul komisyonuna aittir.

Diğer taraftan, geçici kabul komisyonunun yapı denetim görevlisinin işin bitiş tarihi olarak belirlediği tarihten daha önceki bir tarihi geçici kabul itibar tarihi olarak belirlemesi mümkün değildir. Yapı denetim görevlisinin işin tamamlandığını idareye bildirdikten sonra komisyonun oluşturulması ve işyerine gitmesi için geçen süre göz önüne alındığında, komisyonun, işyerine gecikmeli olarak gittiği, bu sebeple, yapı denetim görevlisince tespit edilen iş bitirme tarihine itibar etmesi gerektiği açıktır. Nitekim, Sayıştay 1. Dairesinin 11.03.2015 tarih ve 10446 sayılı kararında, yüklenicinin ilk dilekçesine istinaden yapılan incelemede işin geçici kabule hazır hale gelmediği anlaşılmışsa, geçici kabul itibar tarihi olarak ilk dilekçe tarihi yerine ikinci dilekçe tarihinin esas alınması gerektiği, yönünde hüküm tesis edilmiştir.

Sonuç olarak, geçici kabul tutanağındaki geçici kabul itibar tarihi işin fiilen bitim tarihini göstermektedir. Hukuki ihtilaflara yol açmamak adına geçici kabul tutanağında geçici kabul itibar tarihinin işin fiili bitim tarihi olarak belirlenmiş olması önemlidir. Bu bağlamda, işin fiili tamamlanma tarihini ilk etapta tespit edecek olan yapı denetim görevlisidir ve geçici kabul komisyonunun yapı denetim görevlisince belirlenen bitim tarihinden daha önceki bir tarihi geçici kabul itibar tarihi olarak belirlemesi mümkün değildir. Yapı denetim görevlisince işin geçici kabule hazır olduğu bildirilmiş olmasına rağmen, geçici kabul komisyonu işin geçici kabulünü yapmazsa, doğal olarak, geçici kabul itibar tarihi geçici kabul komisyonunun işin geçici kabule hazır olmadığı yönündeki tespit tarihinden sonraki bir tarih olacaktır.