Yapım İşlerinde İşyeri Teslimi; işin yapılacağı yerin, sözleşme hükümlerine uygun olarak yapılabilmesi amacıyla, kusursuz olarak yükleniciye teslimi anlamına gelir.

İşyeri teslimine ilişkin olarak Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) ve Tip Sözleşme’de düzenlemeler yapılmıştır. YİGŞ’nin 6 ncı maddesinde,

“(1) Sözleşmenin imzalanmasından sonra, sözleşmede yazılı süre içinde işe başlanabilmesi için işyeri, ihaleye esas proje ve mahal listesine göre; eksen kazıkları, someler, röperler ve benzerleri, proje sahası, güzergah, zemin veya buna benzer yerler üzerinde kontrol edilerek, İdare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin de bulunduğu komisyon tarafından yükleniciye teslim edilir. Bu hususta iki taraf arasında bir tutanak düzenlenir.

(2) Yer teslim tutanağının imzalanmasıyla yükleniciye yer teslimi yapılmış olur. Ancak; yer teslim tutanağında, yer tesliminin tutanağın onaylanması halinde gerçekleşmiş olacağının belirtilmesi halinde, tutanağın onaylandığının yükleniciye tebliğ edildiği tarihte yer teslimi yapılmış olur. (Ek cümle: 08/08/2019-30856 R.G./21. md., yürürlük: 18/08/2019) Yüklenicinin sözleşmede yer teslimi için belirlenmiş olan süre içinde işyerinin teslimi için hazır bulunmaması halinde bu durum komisyon tarafından tutanak altına alınarak işin süresinin başladığı yükleniciye yazılı olarak bildirilir. Bu durumda, yüklenici işyerini geç teslim aldığını gerekçe göstererek süre uzatımı talebinde bulunamaz.” hükmü,

Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme’nin 9 uncu maddesinde,

“9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren ................... (rakam ve yazıyla) ...................  gün içinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.

9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren ....gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır.”

hükmü yer almaktadır.

İşyeri teslimi nedir ve nasıl yapılır?

Yüklenicinin işe başlayabilmesi için işyeri tesliminin yapılmış olması gerekir. Yer teslimi sadece işin yapılacağı yer değil, YİGŞ’nin 6 ncı maddesinin 4 üncü fıkrasındaki “İdare, işin yapılacağı yerleri, sözleşme veya eklerinde aksi yazılı olmadıkça, iş için gerekli tesislerin kurulmasında ihtiyaç duyulan sahalar ile hizmet yollarının geçeceği yerleri, her türlü toprak işlerine ait olup sözleşme veya eklerinde belirlenmiş veya sonradan idarece tespit edilmiş olan ariyet ve depo yerlerini, sözleşme veya eklerinde kamuya ait ocaklardan temini öngörülen yapı malzemeleri varsa (taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb.) bunların temin yerlerini, yükleniciye bedelsiz olarak teslim eder. İşyeri yükleniciye kısımlar halinde de teslim edilebilir.”

hükmü gereği, işin yapılması için gerekli alanlar ile kamuya ait ocaklar da işyeri teslimi kapsamındadır. Sayıştay Temyiz Kurulunun 14.12.2022 tarih ve 52626 sayılı kararında da, yüklenicinin iş yerinde idarenin talep ettiği ve bedelini ödediği bir hizmet icra ettiği, kendi adına ayrı bir ticari faaliyette bulunmadığı, bu nedenle işin ifası ve sunumu için kullandığı işyeri niteliğindeki alan için idareye kira olarak herhangi bir karşılık ödemesinin söz konusu olmadığı değerlendirmesi yapılmıştır.

Bu nedenle kamulaştırma ve ocak teslimindeki gecikmeler de işyeri teslimindeki gecikme olarak değerlendirilmelidir.

Yer tesliminin bir tutanakla yapılmış olması zorunludur. Yüklenici sözleşmede belirlenmiş olan süre içinde işyeri teslimi için hazır bulunmazsa, bu durum komisyon tarafından tutanak altına alınacak ve işin süresinin başladığı yükleniciye yazılı olarak bildirilecektir.

İşyeri teslimi ne zaman yapılır?

Tip Sözleşme’deki,

“9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren ................... (rakam ve yazıyla) ...................  gün içinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.”

hükmüne göre yer tesliminin kaç gün içinde yapılacağının sözleşmede belirlenmesi gerekir. YİGŞ’nin 6 ncı maddesinin 4 üncü fıkrasına göre işyerinin kısımlar halinde teslim edilmesi mümkündür. Bu durumda ilk teslim tarihi itibariyle işin süresi başlamış olacaktır. Ancak diğer kısımların tesliminde gecikme olması ve bu gecikmenin işin süresini etkilemesi halinde, gerekli ilave süre verilebilecektir.

İşin süresinin başlangıcı ve yer teslimindeki gecikme nedeniyle süre uzatımı

Tip Sözleşme’deki “9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren ....gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır.” hükmünden anlaşılacağı üzere, işin süresi yer teslimi ile başlamaktadır. Bu nedenle idarenin yer tesliminde gecikmesi  ayrıca bir süre uzatım kararı vermeyi gerektirmemektedir.

Bununla birlikte, YİGŞ’nin 29 uncu maddesinde idarenin yer tesliminde gecikmesi süre uzatım sebebi olarak sayılmış, 6 ncı maddesinin 6 ncı fıkrasında ise “İşlerin yapılacağı yerlerin yükleniciye tesliminde gecikme olması ve bunun işin bir kısmının veya tamamının zamanında bitirilmesini geciktirmesi halinde, sözleşmede tespit edilen iş süresi, işin bir kısmı veya tamamı için gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır.” hükmüne yer verilmiştir.

Yine YİGŞ’nin 6 ncı maddesinin 7 nci fıkrasında, “Zorunluluk halinde, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla yükleniciye teslim edilmiş olan işyerlerinde değişiklik yapılabilir. Bu durumda, iş başına getirilmiş olan malzeme, araç ve makinelerin yeni iş yerine taşınması giderleri ile eski iş yerinde (kurulmuş ise) şantiye bina ve tesislerin yeni iş yerine taşınma ve kurulma giderleri yükleniciye aittir. Bu durumda işin süresi, işin bir kısmı veya tamamı için gecikmeyi karşılayacak kadar uzatılır.” denilerek, işyeri değişikliği halinde süre uzatımı verilmesi öngörülmüştür.

İşyeri değişikliği halinde, yeni işyerinin ayrıca bir tutanakla teslim edilmesi gerektiğinden ve doğal olarak işin süresinin yeni işyerinin teslimi ile başlayacak olması nedeniyle, ayrıca bir süre uzatım kararı almaya gerek yoktur.

İşyerinin kısımlar halinde teslim edilmesi haline ilişkin olarak, teslim edilmesi gereken kısımlardan bazılarında gecikme olması ve bu durumun işin süresini etkilemesi halinde işin başlama tarihinde bir değişiklik olmayacak ancak işin süresi gecikmeyi karşılayacak kadar uzatılacaktır.

Sayıştay 6. Dairesinin 26.12.2017 tarih ve 511 sayılı kararında da, işin yapılacağı alanın yüklenicinin kusuru olmaksızın, idareden kaynaklanan sebeplerle tam olarak teslim edilememesi nedeniyle verilen süre uzatımı mevzuata uygun bulunmuştur.